2024 Yılında Dünyada Riskli Alanlar

Bu yazı 09/01/2024 tarihinde yayınlanmıştır.

*Mithat IŞIK/SDE Savunma ve Güvenler Koordinatörü

1-Kafkaslar- Doğu Akdeniz- Balkanlar

*Ukrayna-Rusya Savaşı

Bu savaşın sonlanacağına dair somut bir gelişme yok. Savaşın uzaması küresel enerji, küresel gıda ve küresel tedarik zincirine yönelik operasyonel riskleri oluşturmaya devam edecek. Ülkemizin bulunduğu bölgede devam eden bu savaş, takip edilmesi muhtemel jeopolitik risklerin sayısını artırıyor. Savaşın sona ermesi için ABD, İngiltere ve AB’nin izleyecekleri siyasi yaklaşım büyük önem taşıyor. Savaşın uzamasının Avrupa’da yol açtığı enerji krizi ve buna bağlı olarak fiyatların artışları ve enflasyon, savaşın sonlandırılması için diplomatik çabaların artmasına neden olabilir. Enerji krizi üretim alanlarında paylaşım sorunlarını da beraberinde getirebilir. Büyük enerji kaynaklarına sahip olan Doğu Akdeniz riskli bölgeler arasında yer alabilir.

*Azerbaycan-Ermenistan

Kafkaslarda özellikle Azerbaycan-Ermenistan arasında henüz barış antlaşmasının imzalanmamış olması, İran’ın Azerbaycan sınırı boyunca askeri manevralar yapması, Zengezur yolunun açılmamış olması bölgede tansiyonu artırıyor. Olası potansiyel çatışma riskleri Rusya-İran-Türkiye ilişkilerini de etkiliyor.

* Sırbistan-Kosova-Balkanlar

Sırbistan Kosova gerginliği 2024’te de dünya gündeminde öne çıkabilir. Balkanlarda Kosova yüzünden her dönem çatışma riski vardır. Diğer yandan Arnavutluk, Makedonya, Bosna Hersek, Karadağ’ın AB üyelikleri tamamlanabilir.

2-Ortadoğu Genel Sorunlar

-Su sorunu

-Petrol sorunu

-Yönetim sorunu

-İsrail-Filistin sorunu

-Suriye’de ve Irak’ta devam eden sorunlar.

Bu sorunların 2024 yılında da zaman zaman şiddetlenerek devam edecektir. Bu sorunlar süper güçlerin bölge hakkındaki yanlış ve yanlı düşüncelerinden kaynaklanıyor. Ortadoğu’daki sorunların çözülmesi ve barışın sağlanması için Emperyalist ülkelerin bölgeden çekilmesi, Başkenti Kudüs olan Filistin Devleti’nin tanınmasıdır. Bölge ülkeleri sorunları kendi aralarında çözmek için bir araya gelmelidir. Aksi durum 2024 yılında bölgenin daha da sorunlar yumağı haline gelmesine neden olacaktır.

3- Latin Amerika

2024 yılında krizlere gebe olacak bölgeler arasındadır.

-Venezuella-Guyana

-İngiltere-Arjantin arasındaki sorunlar 2024 yılında da devam edecektir.

Venezuella zengin yeraltı kaynaklarına sahip Guyana topraklarında hak iddia ediyor. Bu durum bölgede gerginliği artırdı. İngiltere bölgeye HMS Trent savaş gemisini gönderdi. Bu durum sorunun yeni bir boyut kazanmasına neden oldu. İngiltere donanmasının bölgeye hareket etmesinin nedeni sadece Guyana odaklı değildir. Arjantin’de seçilen yeni başkan Milei’nin Fakland-Malvidas adaları üzerinde hak iddia eden söylemleri de etkili olmalıdır ki İngiliz donanması Güney Atlantik’te güç göstermektedir.

4-Asya Pasifik Bölgesi

Tayvan-Çin-ABD arasında zaman zaman yükselen tansiyon bu kritik bölgede 2024 yılında da suların ısınmaya devam edeceğine işaret ediyor. Güney Çin Denizi ve Tayvan diğer bölgelerden farklı olarak çok daha büyük bir çatışma potansiyeline sahip bulunuyor. Kore Yarımadası Kuzey ve Güney Kore arasında bitmeyen savaş ve anlaşmanın olmaması bölgede yıllardır savaş riskini artıran diğer bir sorunlu bölgeyi oluşturuyor. Kuzey Kore’nin Japonya’ya yönelik tehditleri Uzak Asya’da gerilimin artmasının bir diğer nedenidir. Bu gerilim 2024 yılında da devam edecektir.

5-Afrika Kıtası

Kıta bir milyarı aşan nüfusu ile dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kıta, Kuzey-Batı-Orta-Güney ve Doğu olmak üzere bölgelere ayrılmıştır. Her bölgede farklı ülkeler bulunmakla birlikte Kıta’da ekonomik sıkıntılar da bulunuyor. Kıta’da devletler arasında, zaman zaman da terör olayları yaşanıyor. Zengin yeraltı kaynaklarına sahip Afrika, Emperyal Güçlerin her dönem hedefinde olmuştur. 2024 yılında da Kıta’da gerginlikler, çatışmalar ve terör saldırıları yaşanacaktır.

6-Kuzey Kutbu

Kuzey Kutbu doğal kaynaklar ve ticaret yolları odaklı olarak 2024 yılında gerilimin artabileceği bölge olabilir. ABD ve Rusya bu bölgede karşı karşıya gelebilirler.

7-Uzay

Uzay yeni bir çatışma alanı olabilir. 2024 yılında ABD ve Rusya uzay ile ilgili önemli hamleler yapabilirler. ABD, 3 ABD’li ve 1 Kanadalı astronotu ayın yörüngesine gönderecek. Bu görev başarılı olursa ABD’nin uzayda bir üs kurmasının önü açılacak. Bu üs sayesinde ABD uzayın derinliklerine daha az maliyetli uçuşlar yapacak. Bu durum ABD’nin yeryüzündeki rakiplerini daha iyi gözetlemesini sağlayacak. Gerekirse rakiplerini vurmak için Aydan bir silah platformu olarak yararlanacak. Bu durum yeni bir gerginliğin sebebi olacaktır.

8-Seçimler

2024 Dünyada önemli seçimlerin olacağı bir yıl olması bakımından da önemli bir yıldır. Hindistan, Pakistan, Endonezya gibi nüfusu çok olan ülkelerde yapılacak seçimlerin yanı sıra ABD, Meksika, Tayvan, Güney Afrika gibi ülkelerde yapılacak seçimler Dünya siyasetini şekillendirmesi bakımından önemlidir. ABD’de yapılacak ve Joe Biden ile Donald Trump arasında geçmesi beklenen başkanlık yarışının sonuçları ABD’nin Orta Doğu politikası, Ukrayna-Rusya savaşı, ABD-Çin ilişkileri bakımından da önemli gelişmelere neden olabilir. Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin göçmen ve İslam karşıtlığı dalganın yükseldiği bir dönemde yapılması aşırı sağın güçlenmesini sağlayabilir. ABD; Çin ve Rus etkisine karşı Hindistanı kendi cephesinde tutmak isteyecektir. Bu durum ABD için önemli bir stratejik gerekliliktir. 2024’te yapılacak seçimler Dünyada önemli gelişmelere neden olabilecektir.