Nijerya: Türkiye Afrika ile Münasebetlerini Geliştirerek Doğru Bir Adım Atıyor
Nijerya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Garba Shehu, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Nijerya, Angola ve Togo’yu kapsayan ziyaretleri kapsamında, Türkiye-Nijerya ilişkilerinden Türkiye’nin Afrika açılımına kadar birçok konuda Anadolu Ajansının (AA) sorularını yanıtladı.
Soru: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Angola ve Togo’nun ardından Nijerya’ya ziyaret gerçekleştiriyor. Erdoğan’ın bu resmi ziyaretlerini Türkiye-Afrika ilişkileri bağlamında nasıl değerlendiriyorsunuz?
Shehu: Afrika’ya yatırım yapmak için en iyi zamanın tam da şimdi olduğu sıklıkla söylenir. Yabancı yatırımcılar farazi bazı riskleri öne sürerek kıtaya beklendiği kadar hızlı şekilde girmediler. Mamafih, Türkiye ise dünyadaki en karlı bölge olarak değerlendirilen Afrika ile münasebetlerini geliştirerek doğru bir adım atıyor.
Soru: Türkiye’nin Afrika’ya yaklaşımının Batı'dan farklı olduğunu düşünüyor musunuz?
Shehu: Türkiye ve Nijerya’nın pek çok ortak noktası bulunuyor. 1996'da eski Başbakan Necmettin Erbakan’ın Abuja’yı ziyareti sırasında Nijerya-Türkiye Karma Ekonomik Komisyonu kuruldu. O günden bugüne iki ülkenin başkentlerinde dört zirve düzenlendi. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde de beşincisi gerçekleştirildi. İki devletin etkin iş birliği, aralarındaki ilişkinin gücü kadar, iki devleti birbirine bağlayan taahhüdün de bir göstergesi.
Soru: Türkiye-Nijerya ilişkilerinin gündeminde ticaret, kültür ve özellikle savunma alanlarında ne gibi gündem başlıkları bulunuyor?
Shehu: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki günlük ziyareti sırasında iki ülke için önemli olan birçok konunun gündeme gelmesi bekleniyor. Örneğin, gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirme ve kaçakçılığın önlenmesi, eğitim, kültürel anlaşmalar, ticaret, yatırım teşvikleri, göçmenler ve gümrük gibi birçok alanı kapsayan ikili anlaşma ve mutabakat zaptının tamamlanıp imzalanması bekleniyor.
Soru: Türkiye-Nijerya ilişkilerinin geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz? Olası fırsatlar ve zorluklar nelerdir?
Shehu: Türkiye ile Nijerya arasında Nijerya’nın bağımsızlığından beri diplomatik ilişkiler sürdürülüyor. 1962'den beri de Türkiye'nin Lagos'ta Büyükelçiliği bulunuyor. Türkiye ve Nijerya arasındaki ilişkiler her zaman dostçaydı. Ankara'daki Büyükelçiliğimiz Nijerya'nın hem halihazırdaki hem de eski cumhurbaşkanları, başkan yardımcıları, valiler, meclis başkanları ve kraliyet aileleri gibi birçok yüksek profilli kişinin Türkiye ziyaretlerini koordine etmiştir. Bunun yanı sıra Ankara'da bir büyükelçiliğimizin bulunması iki ülke arasındaki ticaret ve yatırım teşvik faaliyetlerini de kolaylaştırmıştır. D8, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve diğer örgütlerde aktif şekilde yer alan Türkiye ve Nijerya, iki devleti de dönüştürebilecek muazzam bir ekonomik potansiyelin farkında olarak kazan kazan prensibiyle hareket ediyor. Bundan sonra yapılacak şey bu ilişkileri daha da ileriye götürmektir.
Soru: Terörle mücadele göz önüne alındığında Türkiye’nin Afrika ülkelerine SİHA ihracatı konusunda ne düşünüyorsunuz?
Shehu: Bu, söz konusu teknolojiye sahip Türk devletinin tasarrufunda olan bir mesele. Nijerya, ülkemizden ve komşu ülkelerden terörün ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilecek tüm ortaklıkları memnuniyetle karşılamaktadır.
Soru: Türkiye’nin Afrika’daki yatırımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Shehu: Türkiye ve Nijerya arasındaki özellikle petrol ve doğal gaz ile sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alanlarındaki güçlü ticari ilişkiler cesaret verici. İki ülke arasındaki bu ilişkilerin artarak ilerlemesinden de memnunuz. Nijerya’da Türk özel sektörüne yoğun bir ilgi var. Anlaşılabilir bir şekilde Türkiye’de özel sektörün de Nijerya’da gelişmiş bir iş ve yatırım yapma arzusu bulunuyor. Bu kapsamda küçük ve orta ölçekli işletmelerin yanı sıra kamu özel ortaklıklarının (PPP) gelişmesinde büyük fırsatlar görüyoruz.
Soru: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve Maarif Vakfının ülkenizdeki faaliyetleri hakkında neler söylersiniz?
Shehu: TİKA, Nijerya’daki faaliyetleriyle kalıcı bir iz bıraktı ve daha da fazlasını yapması bekleniyor. Sayın Emine Erdoğan'ın, Türkiye tarafından yenilenen Devlet Ortaokulu Wuse'u; Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ise başkent Abuja'daki Türk Kültür Merkezini hizmete açacak olmalarından memnuniyet duyuyoruz.
Soru: Son yıllarda çok sayıda Afrikalı öğrenci Türkiye Bursları kapsamında burada eğitim aldı ve ülkelerine geri döndü. Bu durumun Türkiye-Afrika ilişkilerine nasıl bir katkısı oldu?
Shehu: Nijerya, Türk hükümetinin Nijeryalı öğrencilere hem lisans hem de yüksek lisans düzeyinde burs vererek eğitim sektörünü güçlendirme çabalarını takdir ediyor. Bugün, ekonominin çeşitli sektörlerinde Nijerya'nın gelişimine katkı sunan, çok sayıda Türkiye Bursları ile eğitim görmüş vatandaşımız var. Nijerya, Maarif Vakfı ve diğer Türk yatırımcıların eğitim sektörüne yapacağı yatırımları memnuniyetle karşılamaya hazır.
Soru: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti kamuoyu tarafından nasıl karşılanıyor?
Shehu: Orta gelirli ve az gelişmiş ülkelerin çıkarlarını kollayan bir lider olarak görülen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a karşı Nijerya’da büyük bir hayranlık var. Erdoğan’ın öncülüğünde, güvenlik alanındaki iş birliği ve kuzeydoğudaki Boko Haram tehdidi ve isyanıyla mücadele etmek için alınan askeri destek kapsamında, Türkiye tarafından atılan adımlar takdir ediliyor.
Soru: Son olarak, biliyorsunuz ki Türkiye birçok alanda Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele ediyor. FETÖ’nün Afrika’daki faaliyetleri göz önüne alındığında Türkiye ile bu konuda iş birliğinin nasıl geliştirilebileceğini düşünüyorsunuz? Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2016’da Nijerya’yı ziyareti sırasında iki ülke lideri bu konuda somut adımlar atacakları sözünü vermişlerdi. Bu kapsamda hangi adımlar atıldı?
Shehu: Nijerya, ulusların egemenliğine saygı duymaktadır. Prensip olarak da kendi topraklarında ve devlet kurumlarında, başka devletleri yıkmak üzere kurulan yapılanmalara izin vermez. Bu, liderimiz Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari’nin, lideriyle büyük saygı ve dostluk paylaştığı Türkiye Cumhuriyeti için de geçerlidir. 2017'de Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında Cumhurbaşkanı Buhari, Nijerya'nın Türkiye'nin yanında yer alacağına ve dost ülke olarak Türkiye'ye zarar veren hiçbir oluşumun topraklarında yapılanmasına izin vermeyeceğine dair güçlü bir güvence verdi. Bu tutumumuz hala aynı ve değişmeyecek.
