Başkan Joe Biden, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle, ABD’de yükselen petrol fiyatlarını dizginlemek için mücadele ederken mesafeli bir yaklaşımla yeniden düşünmeye zorlanan Suudi Arabistan'ın kralı ile gönülsüzce yakın ilişkilere girdi.
Sorun, Veliaht Prens Muhammed bin Salman'ın birlikte işbirliğine hazır olmaması.
Konuya yakın kaynaklar tarafından açıklanan yumuşatıcı ABD tutumu, bazı üst düzey yetkililerinin, temkinli bir başkanı, Suudi liderini görmezden gelmenin ABD dış politika hedeflerini engellediğine ikna etmek için aylarca süren çabalarının ardından geldi. Moskova'yı yalnız bırakma ihtiyacı bu baskıya yeni bir ivme kazandırdı. ABD’li bir yetkili, Rusya'nın saldırganlığını ABD'nin Suudi Arabistan'a bakışını değiştiren bir olay olarak nitelendirdi.
Suudi Arabistan, Orta Doğu'nun ekonomik güç merkezidir ve yıllardır bölge meselelerindeki siyasi ağırlığı ile OPEC +'da baskın bir güç olmuştur- petrol ticareti nedeniyle Rusya ile güçlü bir anlaşma söz konusu. Aynı zamanda Amerikan silah pazarının en büyük ithalatçılarından biridir.
Değişimin bir parçasının kısmen Biden'ın başkanlık kampanyası sırasında Suudi Arabistan'ı "parya" olarak nitelendirerek köşeye sıkıştığının, 2018'deki Kaşıkçı cinayetine duyduğu tiksintinin ve veliaht prensin daha samimi ilişkilerinden geri çekilme arzusunun bir yansıması olduğunu kabul ediyor.
Riyad ve Washington'daki insanlarla yapılan görüşmeler, dünyanın en çok enerji ihraç eden bölgesinde ABD nüfuzunu garanti eden ve aynı zamanda 36 yaşındaki veliaht Prens Muhammed Salman'ın insan hakları nedeniyle cezalandırmak isteyen onlarca yıllık bir ortaklığı sürdürmesi gerektiğini kabul eden bir yönetimin çerçevesini oluşturmakta.
Konuya aşina olan üç kişi, iki tarafın Biden ile veliaht prens arasında ilk kez bir görüşme ayarlamaya çalıştığını, ancak şimdi gerginliklerin o kadar derin olduğunu ve bunun zaman alacağını söyledi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Beyaz Saray'ın veliaht prens ile resmi bir görüşme talebinde bulunmasının “kesin olarak yanlış" olduğunu ve Suudilerin Başkan Biden ile görüşmeyi geri çevirdiklerini reddettiğini söyledi.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Emily Horne şunları ekledi: "Başkan Biden 9 Şubat'ta Kral Salman ile görüştü. Bu çağrıda iklimden güvenliğe, enerji işbirliğine kadar olumlu bir ikili gündem ortaya koydular. Bu önemli çağrıdan bu yana ekiplerimiz her düzeyde ilgileniyor. Bu düzenli ve devam eden anlaşmalar göz önüne alındığında, cumhurbaşkanı düzeyinde müteakip çağrılarla ilgili herhangi bir görüşme yapılmadı.”
Kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir ABD'li yetkili, Suudilerin, Biden’ın Suudi Kralı Selman Bin Abdülaziz ile yaptığı konuşma protokolüne katıldığını söyledi. Yetkili ayrıca Biden'ın Prens Muhammed ile görüşmeye açık olduğunu ve veliaht prensin Ekim ayında G-20 toplantısı sırasında Roma'ya gelmesi halinde Biden'ın onunla görüşeceğini kaydetti.
Suudi Görünümü
Suudi Arabistan Pazartesi günü yaptığı açıklamada, enerji tesisleri İran destekli Husilerin saldırısına maruz kaldığı sürece küresel piyasalardaki herhangi bir petrol sıkıntısından sorumlu tutulmayı reddettiğini ve uluslararası toplumu arz güvenliğini sağlamak için daha fazlasını yapmaya çağırdığını söyledi.
Şimdi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali olayı daha da karmaşık hale getiriyor. Biden yönetiminin, seçmenler Kongre'nin kontrolünü Cumhuriyetçilere devredebilecek ara seçimlere gitmeden önce düşürmeye istekli olduğu yükselen benzin fiyatlarına katkıda bulundu .
Ancak bağları yeniden kurmak kolay olmayacak. Biden'ın Prens Muhammed'i pas geçme ve yalnızca yaşlanan babasıyla ilgilenme kararı Riyad'da kişisel bir hakaret olarak görülüyor - bir gecede affedilmeyecek bir hakaret.
Ülkenin liderleri de ABD'nin küçük komşusu Katar'a gösterdiği ilgiye içerliyor ve ABD'nin yalnızca bir iyiliğe ihtiyacı olduğunda aramasına yakınıyor.
Bu kez Suudi Arabistan – İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte – ABD'nin İran'ın silahlı gruplara verdiği destek konusundaki uzun vadeli endişeleri ele almasını ve Biden'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i tecrit etme çabalarının arkasında toplanmadan önce kalıcı güvenlik garantileri sunmasını istiyor.
Atlantic ile yakın zamanda yapılan bir röportajda Biden'ın kendisini yanlış anlayıp anlamadığı sorulduğunda, veliaht prens "basitçe, umurumda değil" yanıtını verdi ve "Amerika'nın çıkarlarını düşünmek ona kalmış" dedi. Suudi Arabistan'ı yabancılaştırma fikri hakkında: "Buyursun, haydi!” diye yanıtladı.
Aslında ortada tıpkı Türkiye-Suudi Arabistan ilişkileri benzeri bir durum söz konusu. Muhammed bin Selman , hem Erdoğan hem de Biden tarafından aşağılanmış hissediyor. Her şeyi kişisel algılıyor ve iki tarafa da yüz vermiyor. Bu yüzden de ilişkileri normalleştirmek hiç kolay olmayacak.
Kaynak: Bloomberg
Diğer İçerikler
