ABD Başkanı Donald Trump 21 Ocak'ta başkanlık görevine başlamasının hemen ardından dış yardımları donduran bir kararnameye imza attı. Kararnamede, ABD'nin, yabancı ülkelerdeki kalkınma yardımı programlarından sorumlu tüm bakanlık ve kurumların dış ülkelere yapacağı ödemelerin kesileceği, programların ABD dış politikasıyla uyumunun değerlendirilmesi için 90 günlük inceleme süresinin başlatıldığı kaydedildi. ABD Dışişleri Bakanlığı da 27 Ocak'ta Bakanlık ve USAID tarafından finanse edilen tüm dış yardımların durdurulduğunu açıkladı.
Trump yönetiminin bu hamlesi, dış yardımı incelemek ve bu tür hibelerin yönetimin ABD öncelikli politikasıyla uyumlu olup olmadığını görmek için sözleşmelerin 90 gün boyunca bloke etmesinden sonra geldi.
Kesintiye uğrayan sözleşmeler
Söz konusu kesintiler, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın ABD dış yardımına ilişkin incelemesini tamamlamasının ardından kararlaştırıldı. Tam 60 milyar dolar değerinde 15.000 kadar sözleşmenin ortadan kaldırılacağı belirlendi. Buna hem ABD Dışişleri Bakanlığı hem de USAID tarafından sağlanan dış yardımlar dahil.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nda, 4,4 milyar dolar değerinde yaklaşık 4.100 dış yardım hibesinin ortadan kaldırıldığı belirlendi. USAID hibeleri arasında Trump yönetimi, ajansın çok yıllık hibe harcamalarının yüzde 92'sine denk gelen 54 milyar dolar değerindeki 5.800 kadar yardım sözleşmesini kesmeye karar verdi,
Associated Press (AP) haber ajansının aynı yazıya atıfta bulunarak verdiği habere göre, USAID'in devam edecek hibe desteği, bazı avukatların devam eden mahkeme süreçlerinde kendilerine yardımcı olmak amacıyla sağlanacak.
Yardımların yapılmasında aranacak kriterler
Trump yönetimi bu hamleyle yalnızca ABD vergi mükelleflerinin parasının ülke dışına çıkmasını engellemeyi değil, aynı zamanda şu üç sorunun cevabını arıyor:
"Harcadığımız her dolar, finanse ettiğimiz her program, üç basit sorunun cevabıyla haklı çıkarılmalıdır: Amerika'yı güvenli kılıyor mu? Amerika'yı daha güçlü kılıyor mu? Amerika'yı daha müreffeh kılıyor mu?"
USAID CIA’nın sivil yüzü
USAID (United States Agency for International Development – ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı) CIA ile irtibatlı bir yapı olarak faaliyet gösteriyor.
Trump yönetiminin USAID fonlarını kısması sadece vergi mükelleflerinin paralarını korumak amaçlı değil, aynı zamanda ‘derin devleti tasfiye etmek’ iddiasıyla seçilen ABD başkanının bu vaadini de yerine getirmeyi hedefliyor.
Eski bir istihbarat görevlisi olan Mike Benz’in iddialarına göre göre, USAID, CIA ile irtibatlı bir yapı olarak hatta on ayrı vakada görüldüğü üzere CIA’nın bir cephesi olarak faaliyet yürütüyor.
USAID’in Venezuela, Nikaragua ve Bolivya’da “renkli devrimler” gerçekleştirmek üzere darbe girişimlerini teşvik etmek gibi faaliyetlerde de bulunduğu iddia ediliyor. Öte yandan, George Soros’un “turuncu devrimler”in finansmanı için USAID’ten yıllar boyu yüz milyonlarca dolar kaynak aldığı da ortaya çıkmış durumda.
Ajansın sadece 2023 yılında 30’un üzerinde ülkede 6 bin 200 gazetecinin eğitim alması ve desteklenmesi için fon sağladığı, devlete bağlı olmayan 707 haber kuruluşu ile medya alanından 279 sivil toplum kuruluşuna yardım sağladığı biliniyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü(RSF), USAID’in “bağımsız medya ve özgür bilgi akışı” için 2025'te yaklaşık 268,4 milyon dolar bütçe ayırdığını açıkladı.
USAID’in küresel uyuşturucu ticaretinin bir parçası olarak faaliyet gösterdiği de ortaya çıktı. Ajans, Latin Amerika’dan Afganistan’a uyuşturucu şebekelerini desteklemiş.
Eski bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi olan Mike Benz’in verdiği bilgilere göre, dünya eroin ticaretinin yüzde 95’i Afganistan kaynaklı ve ABD Kongresi’nden yılda 56 milyon dolar bütçe alan USAID bağlantılı ‘US Institute for Peace’ 2023’te Taliban rejimine uyuşturucu üretimini bırakmamalarını telkin etmiş. Afganistan’daki haşhaş tarlalarının sulama projeleri dahi USAID tarafından fonlamış.
Benz’e göre CIA, örtülü operasyonları için kendi milyarlarca dolarının yanı sıra, USAID’in tarım, gıda, sanitasyon, yeniden yapılanma ve son zamanlarda iklim adına alıcı ülkelerdeki çıkar gruplarına dağıttığı yıllık 40 milyar dolarlık devasa parayı bile kullanmış.
