BRICS Liderler Zirvesi, Kazan'da Başladı
Batılı ülkelerin "izolasyon" girişimlerine rağmen Rusya, 30'dan fazla ülkenin üst düzey temsilcilerini ağırlıyor. Bu yıl düzenlenen BRICS liderler zirvesi, birliğin yeni üye ülkelerle genişletilmiş haliyle ilk kez gerçekleştiriliyor.
Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) katılımıyla üye sayısını 9'a çıkaran BRICS, özellikle Ukrayna Savaşı sonrası Batılı ülkelerin Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar nedeniyle son yıllarda daha fazla dikkat çekiyor.
Kazan'da başlayan zirvenin ilk gününde BRICS üyesi ülkelerin liderleri ve üst düzey yetkililer bir araya gelerek toplantılar düzenlerken, ikinci ve üçüncü günlerde misafir ülkelerden temsilcilerin de katılması bekleniyor.
Rusya'nın 2024 dönem başkanlığını yürüttüğü BRICS, bu yıl genişlemiş yapısıyla ilk kez toplandığı bu zirveyle, Batılı ülkelerin Rusya'yı izole etme çabalarının sürdüğü bir süreçte özel bir önem taşıyor.
BRICS üyesi ülkelerin liderleri, birliğin "Batı'ya karşı bir oluşum olmadığını, fakat Batılı da olmadığını" vurgularken, zirvede alınacak kararların küresel düzende önemli değişiklikler doğurabileceğine dikkat çekiyorlar.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18 Ekim'de Moskova'da düzenlenen BRICS İş Forumu'nda yaptığı konuşmada, BRICS'in dünya ekonomisinde önemli bir güç merkezi olduğunu belirterek, "BRICS ülkelerinin ekonomik büyümesi, giderek dış müdahalelere ve etkilere karşı daha dayanıklı hale geliyor." ifadesini kullanmıştı.
Zirvede, BRICS'in genişlemesiyle birlikte yeni bir uluslararası ödeme sisteminin de gündeme alınacağını belirten Putin, birliğe ait ortak bir para birimi oluşturulması sürecinin ise henüz tam olarak olgunlaşmadığını ifade etti.
Rusya, BRICS çerçevesinde ulusal para birimlerinin kullanımını artırmak için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Özellikle son dönemde öne çıkan "BRICS Bridge" adlı proje, ticarette dolara olan bağımlılığı azaltmayı hedefleyen ve çok taraflı bir dijital ödeme platformu olarak dikkat çekiyor. Bu proje halen geliştirilme aşamasında ve BRICS ülkeleri arasında ticarette önemli bir rol oynaması bekleniyor.
BRİCS için ticaret ve enerji kaynakları oldukça önemli
Başlangıçta Güney Afrika'yı içermeyen "BRIC" terimi, 2001 yılında İngiliz ekonomist Jim O'Neill tarafından Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in güçlü büyüme potansiyelini vurgulayan bir makalede kullanılarak literatüre kazandırıldı.
Birliğin resmî olarak kurulması ise 2009 yılında, Rusya'nın önderliğinde ABD ve Batı'nın küresel etkisini dengelemeyi hedefleyen gayriresmî bir platform olarak gerçekleşti. Güney Afrika'nın 2010'da katılmasıyla birlikte BRICS adı günümüzdeki şeklini aldı.
BRICS ülkeleri, dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 30'unu, küresel nüfusun yarısını ve dünya petrol üretiminin yüzde 45'ini elinde bulunduruyor. Ayrıca, dünya ticaretinin yaklaşık dörtte biri BRICS ülkeleri tarafından gerçekleştiriliyor.
Rusya, Batı'nın uyguladığı yaptırımlar ve Avrupa pazarındaki kritik ihracat kalemlerine getirilen kısıtlamalar nedeniyle yaşadığı sorunları aşmak amacıyla, özellikle son 2,5 yılda BRICS içinde ekonomik faaliyetlerini büyük ölçüde artırdı. Ülkenin Çin ile ticaret hacmi geçen yıl 240 milyar dolara ulaşırken, Hindistan ile ticaret hacmi ise bir önceki yıla göre iki katına çıkarak 65 milyar dolara yükseldi. Rusya'nın bu ülkelere en büyük ihracat kalemi petrol ve petrol ürünleri olurken, ithalatta ise yüksek teknoloji ve sanayi ürünleri öne çıktı.
Bugün başlayan zirvede, Rusya'nın diğer BRICS üyeleriyle ticaret hacmini daha da genişletmeye yönelik çeşitli öneriler sunması bekleniyor.
Öte yandan, Global Energy Monitor (GEM) tarafından yayımlanan bir raporda, BRICS ülkelerinde fosil yakıtların enerji üretimindeki payının düşmekte olduğu, yıl sonuna kadar yenilenebilir enerji kaynaklarının fosil yakıtları geride bırakabileceği belirtildi. Ancak rapor, bu düşüşe rağmen BRICS ülkelerinin çoğunun hâlâ yeni kömür, petrol ve doğal gaz santralleri inşa etmeye devam ettiğine dikkat çekiyor.
Bunun yanı sıra Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı'nın, özellikle Putin'in yapacağı görüşmelerde ana gündem maddelerinden biri olması bekleniyor.
Ayrıca, İsrail'in Gazze ve Lübnan'a yönelik artan saldırıları ve Orta Doğu'da yükselen gerilim de BRICS Liderler Zirvesi'nde ele alınacak önemli konular arasında bulunuyor.
Putin, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ı zirveye davet ettiğini ve bölgedeki son gelişmeleri Abbas ile istişare edeceğini belirtmişti.
