Çin: 22 Yılın En Büyük Krizi
Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde 3 aydır süren suçluların Çin'e iadesi tasarısına karşı düzenlenen protestoların etkileri sürüyor. Suçluların Çin'e iade tasarısına karşı düzenlenen ve Pekin hükümetince son 22 yılın en büyük krizi olarak tanımlanan protestolar nedeniyle bölgede sular durulmuyor.
Geçen hafta sonu toplanan on binlerce kişinin yerel hükümete ve Çin'e iade tasarısına karşı gösterdiği tepkiler, Hong Kong Baş Yöneticisi Carry Lam'i "kentin çeşitli kesimleriyle" diyalog platformu kurulacağı açıklamasını yapmaya mecbur bıraktı.
Protestocular, tasarının tamamen iptal edilmesi, polisin göstericilere uyguladığı şiddet vakalarının bağımsız bir komisyon tarafından soruşturulması, Baş Yönetici Lam'in istifası, gösterilerin isyan olarak adlandırılmaması ve gözaltına alınan göstericilerin serbest bırakılmasını içeren 5 talebi hükümete iletti. Lam'in "diyalog platformu kurulacak" açıklaması ise gerçekçi bulunmadı.
Kentte son üç aydır düzenlenen gösterilerin arkasındaki gruplardan Sivil İnsan Hakları Cephesi, geçen haftaki gösterilerin, blöf yaptığını iddia ettikleri Lam'e verilen "son şans" olduğunu duyurdu.
Çin'den asker istenebilir veya OHAL ilan edilebilir
Hong Kong'da birkaç aydır dinmeyen protestolar nedeniyle Baş Yönetici Lam'e Yasama Meclisindeki hem hükümet hem de muhalefet kanadından baskı artıyor.
Yasama Meclisinde 42'si Çin hükümeti yanlısı, 23'ü Demokrasi Yanlısı (Muhalefet Grubu), 3'ü ise diğer yerel parti adaylarından olmak üzere 68 delege bulunuyor.
Yasama Meclisinin yasa çıkarmak, revize ve feshetmek ile kentteki Yüksek Mahkeme Başkanını atamak ve görevden almak gibi yetkileri bulunuyor.
Hükümet yanlısı delegelerden Michael Tien, dün yaptığı açıklamada, Pekin yönetiminin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 70'inci yıl dönümünü, gösterilerin gölgesinde geçirme riskine girmeyeceğini söyledi.
Tien, "Bu bizim 70'inci doğum günümüz. Pekin yönetimi, uluslararası medyanın Çin'in başarılarına, askeri gücüne ve geçidine odaklanmasını isteyecek." diye konuştu.
Çin Halk Ulusal Kongresi üyesi de olan Tien, kitlesel gösterilerin 1 Ekim'e kadar devam etmesi durumunda, Baş Yöneticinin resmi olarak Çin'den asker talep edebileceği veya Pekin hükümetinin tek taraflı olağanüstü hal ilan ederek, asker göndereceği uyarısında bulundu.
Diğer yandan meclisteki "Pan-Demokrasi Kampı" çatısı altındaki muhalif delegeler ise Carrie Lam'in Hong Kong'u uçurumun kenarına sürüklediğini savunuyor.
Muhalif delegelerden Leung Yiu-chung, Lam'ı, göstericilerin 5 talebine "kör ve sağır olmakla" suçluyor.
Protestolar kentteki gerginliği artırıyor
Kentte protestolar nedeniyle oluşan gergin atmosfer küçük çaplı adi vakaları da tetikledi.
Kentin kuzeyindeki Tsueng Kwan O bölgesindeki Lennon Duvarı önünden geçen 3 eylemci, satırlı saldırıya uğradı. Yaralılar hastaneye kaldırılırken, saldırgan yakalandı.
Öte yandan dün, Kowloon Tong, Kai King ve Fortress Hill metro duraklarında toplanan bir grup eylemci, söz konusu 5 maddenin yerine getirilmesi talebiyle gösteri düzenledi.
Duraklarda kısa süreli aksayan ulaşım daha sonra normale döndü.
Hong Kong hava yolu şirketinde istifalar devam ediyor
Öte yandan Hong Kong'un önemli hava yolu şirketi Cathay Pacific Airways'de hükümet karşıtı çalışanların istifa haberleri basına yansıyor. Geçen hafta şirketin üst yönetiminde başlayan istifaların ardından eski pilot Jeremy Tam görevini bıraktı. Aynı zamanda Hong Kong Yasama Meclisi delegesi olan Tam, Facebook'tan 18 yıllık kariyerini noktaladığını duyurdu.
Hong Kong'da tepki gören "iade yasası"
Hong Kong'da hüküm giyen veya haklarında suç isnadı bulunan kişilerin Çin'e, Makao Özel İdare Bölgesi'ne ve Tayvan'a iadesini kolaylaştıran yasa tasarısı, 3 Nisan'da parlamentoya sunulmuştu. Düzenlemeler, suçluların ana kara Çin, Çin'in Makao Özel İdari Bölgesi ve Tayvan'a iadesini kolaylaştırmayı öngörüyor. Tasarı, Çin, Tayvan ve Makao'daki yetkililerin "cinayet" ve "tecavüz" gibi suçlarla yargılanan şüpheliler için iade başvurusu yapmasına izin verilmesini, son kararın ise özel yetkili mahkemelerce alınmasını öngörüyor. Hükümet, "sadece hapis cezası en az 7 yıl olan mahkumların iade edilmesi" gibi bazı tavizlerle kamuoyundaki tepkileri azaltma yoluna gidiyor. Tasarı, politik suçları kapsam dışında tutuyor ancak muhalifler, yasanın çıkması halinde, bunun Çin'in Hong Kong'daki siyasi muhalifleri hedef almasıyla sonuçlanacağından endişe ediyor.
Tasarının ortaya çıkışı
Tasarı, geçen yıl 19 yaşındaki Hong Konglunun, 20 yaşındaki hamile kız arkadaşını Tayvan'da tatilde bulunduğu sırada öldürdüğü iddiaları sonrası gündeme gelmişti. Zanlının, cinayetin ardından Tayvan'dan kaçarak geçen yıl Hong Kong'a döndüğü ortaya çıkmıştı. Tayvan makamları, zanlının Tayvan'a iade edilmesi talebinde bulunmuş ancak Hong Kong yönetimi, taraflar arasında bir iade anlaşması olmadığı gerekçesiyle bu talebi geri çevirmişti.
