Çin, İpek Yolu'nun Başlangıç Noktasında Türk Devletleriyle İş Birliği Zirvesi Gerçekleştirdi
AA
Çin ile 5 Türk Devletini bir araya getiren "C+C5" iş birliğinin ilk liderler zirvesi, 18-19 Mayıs'ta Çin'in ev sahipliğinde, tarihi İpek Yolu'nun başlangıç noktası kabul edilen Şaanşi eyaletinin merkezi Şian'da düzenlendi.
Devlet Başkanı Şi Cinping'in ev sahipliğindeki zirveye Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.
"Yüzyılda bir görülen değişim"
Çin Devlet Başkanı, ertesi gün düzenlenen zirve toplantısında yaptığı konuşmada, geçen yıl iktidarını üçüncü döneme taşıdığı Çin Komünist Partisinin (ÇKP) Ulusal Kongresi'nden bu yana konuşmalarında ve diplomatik temaslarında sıkça dile getirdiği, "dünyanın yüzyılda bir görünen hızlı bir dönüşümden geçtiği" vurgusunu yaptı.
Şian Deklarasyonu
Çin ve Türk Devletleri liderleri zirvenin sonunda, "Şian Deklarasyonu" adı verilen sonuç bildirisini imzaladıklarını duyurdu.
Bildiriye göre, 6 ülke, birbirlerinin egemenlik, bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve güvenlik gibi temel çıkarları korumasını, kendi ulusal koşullarına uygun kalkınma yolunu bağımsız şekilde seçmesini destekleyeceklerini, hiçbir gücün, her ne sebeple olursa olsun iç işlerine karışmasına izin vermeyeceklerini vurguladı.
Türk Devletleri, Çin modernleşmesinin dünyanın kalkınması açısından önemini takdir ettiklerini ve "tek Çin" ilkesine bağlı olduklarını belirtti.
6 ülke, 10. yılında Kuşak ve Yol iş birliğini yeni bir başlangıç noktası olarak görerek bağlantılılık projelerini ilerletmeyi, sanayi, enerji ve gıda güvenliği alanlarında iş birliğini karşılıklı fayda ve tamamlayıcılık çerçevesinde geliştireceklerini bildirdi.
Çin tarafı, Türk Devletlerine kalkınma yardımı olarak 26 milyar yuan (3,7 milyar dolar) değerinde mali destek ve hibe sağlamayı taahhüt etti.
Güvenlik
Ülkeler, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılığın yanı sıra uyuşturucu kaçakçılığı ve sınır aşırı organize suçlarla kararlılıkla mücadele edeceklerini, biyo-güvenlik, siber güvenlik, afet yardımı alanlarında işbirliği yapacaklarını duyurdu.
Çin tarafı, Türk Devletlerine kanun koruma, güvenlik ve savunma alanlarında kapasitelerini geliştirmeleri için desteğe hazır olduğunu, terörizmle mücadele ve bölgesel güvenliği sağlamaya yönelik bağımsız çabalarına destek vereceğinin altını çizdi.
Ülkeler, Afgan halkının güvenliği ve istikrarı koruma, barışı ve yeniden inşayı sağlamaya yönelik çabalarını destekleyeceklerini, çatışmalardan uzak, kalıcı barışın hüküm sürdüğü bir bölge için birlikte çalışacaklarını belirtti.
