Resmi karşılama töreninin ardından iki ülke heyetlerinin katılımıyla görüşmeler başladı.
İran devlet televizyonu, Pezeşkiyan’ın Aliyev ile görüşmesinde Azerbaycan’ı "İran’ın dostu" olarak nitelendirdiği ve İran’ın lideri Ali Hamaney'in selamlarını ilettiği anları yayımladı.
Bu ziyaret, yaklaşık altı yıl aradan sonra İran’dan Azerbaycan’a yapılan ilk cumhurbaşkanı düzeyindeki ziyaret oldu.
Ziyaret kapsamında iki ülke arasında siyasi istişare, ulaşım, kültürel alışveriş, sağlık, medya ve yatırım alanlarında yedi iş birliği anlaşması imzalandı. İki lider daha sonra ortak basın toplantısında bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, İran ve Azerbaycan’ın sanayi, bilim, kültür, ekonomi, siyaset ve güvenlik alanlarında iş birliğini geliştirmek amacıyla "kapsamlı bir stratejik plan" oluşturma kararı aldıklarını duyurdu.
“Burada Olduğumda Kendimi Tebriz ve Erdebil'de Gibi Hissediyorum”
Öte yandan, Pezeşkiyan'ın ziyareti, İran'ın Bender Abbas’taki Şehid Rəcai Limanı'nda meydana gelen ve 46 kişinin ölümüne neden olan patlama nedeniyle ulusal yas ilan ettiği bir döneme denk geldi. Pezeşkiyan, bu trajedi nedeniyle ziyaretini erken bitirerek İran’a döneceğini belirtti ve Azerbaycan’da bulunduğu sırada kendisini yabancı bir ülkede değil, Tebriz, Erdebil ya da Azerbaycan’ın kendi şehirlerinde gibi hissettiğini ifade etti.
Pezeşkiyan’ın danışmanı Mehdi Senai de, bu ziyaretin "şehid Rəcai Limanı" faciası nedeniyle yoğunlaştırılmış ve bir günlük bir program olarak planlandığını açıklamıştı. Ziyaret, iki ülke ilişkilerinde "yeni bir başlangıç" olarak nitelendiriliyor.
Pezeşkiyan: "Eğer İslam Ülkeleri ve Bölge Komşuları El Ele Verirlerse, Avrupa’dakinden Daha Başarılı Bir Dayanışma Örneği Sergileyebilirler"
Pezeşkiyan, İran ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin yüzyıllar öncesine dayandığını vurgulayarak, “İlişkilerimiz yeni başlamadı; halklarımız arasındaki derin ve köklü bağların devamıdır. Komşular gibi birbirimize destek olduk ve olmaya devam edeceğiz. Ortak değerlerimizle gurur duyuyoruz ve bu güçlü temeller üzerinde ilişkilerimizi daha da güçlendirmeye kararlıyız.” dedi.
Pezeşkiyan, iki ülkenin birçok alanda tecrübelerini paylaşabileceğini, birbirlerinin pazarlarından faydalanabileceğini ve bölgesel bağlantıları geliştirebileceğini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ayrıca, İran ve Azerbaycan’ın karşılıklı saygı temelinde, birbirlerinin toprak bütünlüğü ve farklı hassasiyetlerine özen göstererek, bölgede barış, huzur ve güvenliği tesis edebileceğini belirtti. "Eğer İslam ülkeleri ve bölge komşuları el ele verirlerse, Avrupa’dakinden daha başarılı bir dayanışma örneği sergileyebilirler." şeklinde konuştu.
Görüşmelerin sonunda İran ve Azerbaycan arasında çeşitli alanlarda iş birliğini öngören belgeler imzalandı.
İran ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler son yıllarda zaman zaman gerginleşmişti. Azerbaycan’ın Tahran’daki büyükelçiliğine iki yıl önce düzenlenen saldırıda bir güvenlik görevlisinin hayatını kaybetmesi üzerine Azerbaycan, Tahran’daki büyükelçiliğini kapatmış, ancak saldırganın İran’da idama mahkum edilmesi sonrası büyükelçiliği yeniden açmıştı.
Bu ziyaret, aynı zamanda İran’ın önceki Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümünün yıl dönümüne birkaç hafta kala gerçekleşti. Reisi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile sınır bölgesinde ortak bir baraj açılışı yaptıktan sonra dönüş yolunda helikopter kazasında hayatını kaybetmişti.
Enerji ve Ulaşım Alanında İş Birliği
İran ile Azerbaycan, daha önce de petrol ve doğalgaz alanlarında iş birliği yapmıştı. İran son olarak, Rus gazının Azerbaycan üzerinden karayoluyla İran’a taşınması konusunda Moskova ile anlaşmaya vardığını açıkladı. İran Petrol Bakanı Muhsin Paknezhad, yıllık 55 milyar metreküp Rus gazı ithalatı için önceden imzalanan anlaşmaya ek olarak, gazın Astara üzerinden İran’a ulaştırılması konusunda da mutabakata varıldığını duyurdu.
Pezeşkiyan: "Karabağ, Azerbaycan'ın Ayrılmaz Bir Parçasıdır"
Azerbaycan'ın Karabağ'da ve sahip olduğu diğer bölgeler üzerindeki haklarını tanıdıklarını belirten Pezeşkiyan, "İnanıyoruz ki Karabağ Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçasıdır ve buna saygıyla yaklaşıyoruz. Elbette burada bulunmamız, ilişkilerimizin ve birliğimizin güçlenmesine katkı sağlayacaktır" dedi.
İranlı Liderlerin Azerbaycan Ziyaretleri
İran, Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri olmuştu. Dönemin Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani, 1993'te Azerbaycan’ı ziyaret eden ilk İran Cumhurbaşkanı oldu. Onu 2004'te Muhammed Hatemi, 2007 ve 2010'da Mahmud Ahmedinejad ve 2016 ve 2019’da iki kez Hasan Ruhani takip etti.
Kaynak: Tasnim, IRNA
