Brexit antlaşmasının içeriğinde neler var?

DW

Geçiş aşaması

Ekonominin ani şok geçirmemesi için Birleşik Krallık geçici olarak ortak pazarda ve gümrük birliğinde kalacak. Bu aşama 2020 sonuna kadar sürecek ve 1 Temmuz 2020'den önce başvurmak kaydıyla bir kereliğine uzatılabilecek. Birleşik Krallık AB kurallarına uyacak, oy kullanamayacak ve üyelik aidatlarını ödemeye devam edecek. Birleşik Krallık hükümeti geçiş süresi tamamlandıktan sonra yürürlüğe girmek şartıyla üçüncü ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalayabilecek.

AB vatandaşları

Birleşik Krallık'da diğer AB ülkelerinin üç milyondan fazla vatandaşı yaşıyor. AB ülkelerinde yaşayan Birleşik Krallık vatandaşlarının sayısı da 1 milyonu buluyor. Bu kişiler oldukları ya da istedikleri yerde çalışabilecek ya da öğrenim görebilecekler. Sağlık ve emeklilik sigortaları işleyecek, diğer sosyal hizmetlerden de yararlanabilecekler. Ara dönemde AB ülkelerine ve Birleşik Krallık'a yerleşenler de sigortalı olabilecek ve ailelerini yanlarına aldırtabilecekler.

Mali yükümlülükler

Birleşik Krallık, süresi ayrılış tarihini ve geçiş dönemini aşsa bile üyeliği sırasında üstlendiği bütün yükümlülükleri yerine getirecek. Herhangi bir tutar belirlenmemiş olmakla birlikte Birleşik Krallık'ın AB'ye olan borcunun hangi formüle göre hesaplanacağı kesinleşti. Londra yönetimi meblağın 40 ile 45 milyar euro arasında olacağını tahmin ediyor. Birleşik Krallık 2020 yılına kadar birliğin mali planlamalarına dâhil olacak. Geçiş süresinin uzatılması durumunda da bu tarih değişmeyecek.

Kuzey İrlanda

Birleşik Krallık'ın Kuzey İrlanda eyaletiyle AB üyesi İrlanda arasındaki sınırın müstakbel statüsü Brexit görüşmelerinin en çetrefilli konusunu oluşturuyor. Milliyetçi Katoliklerle Birleşik Krallık a yanlısı Protestanlar arasındaki kanlı çatışmalara son veren Paskalya Anlaşması'nda sınır kontrollerinin kaldırılması öngörülmüştü. Brexit sınırın devletlerarası sınıra dönüşmesine yol açacağından, gümrük ve pasaport kontrollerinin yeniden başlatılması gerekecek. Bunu ne Kuzey ne de Serbest İrlanda istiyor.

Geçiş süresinin tamamlanmasına en geç altı ay kala ikili ticaret anlaşması imzalanması öngörülüyor. Bu başarılamadığı takdirde geçiş süresi uzatılacak ya da bütün Büyük Britanya çözüm bulunana kadar gümrük birliğinde kalacak. AB'nin ortak pazar kuralları Kuzey İrlanda'da da geçerli olacak. Böylece yeniden sınır bariyerleri kurulmasına ve gümrük kontrollerinin başlatılmasına gerek kalmayacak.