Azerbaycan'ın Karabağ Zaferinin Üzerinden Bir Yıl Geçti
Ermenistan, Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası, ellerindeki Rus silahlarıyla işgal ettiği Karabağ ve çevresindeki topraklardan, yaklaşık 30 yıl boyunca, Azerbaycan askerlerine ve sivillerine saldırılar düzenledi.
Ermenistan ordusunun sivillere yönelik saldırılarının giderek artması ve 27 Eylül 2020'de temas hattındaki köylerin ağır silahlarla ateşe tutulması bardağı taşıran son damla oldu. Azerbaycan ordusu, aynı gün Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in emriyle karşı operasyona başladı.
Ermeni güçlerinin Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine başlatılan, bir süre sonra "vatan savaşına" dönüşen operasyon gün gün şöyle gelişti:
27 Eylül 2020 - Azerbaycan ordusunun cephe hattındaki mevzilerine ve sivil yerleşim birimlerine saat 06.00 sıralarında Ermenistan ordusunca büyük çaplı silahlarla, top ve havanlarla ateş açıldı.
Ermenistan ordusunun yoğun bombardımanı sonucu temas hattındaki köylerde sivil ve askeri can kayıpları yaşandı, sivil altyapı ciddi zarar gördü.
Azerbaycan ordusu bu gelişme üzerine tüm cephe boyunca karşı saldırı başlattı. Karşı saldırının ilk saatlerinde yıllardır işgal altında bulunan 6 köy ile bazı stratejik tepeler kurtarıldı.
Cumhurbaşkanı Aliyev ulusa sesleniş konuşması yaparak Azerbaycan'ın davasının hak davası olduğunu, kendi topraklarını kurtarmak için mücadele ettiklerini belirtirken Azerbaycan Milli Meclisi de aynı gün ülkede "savaş hali" ilan etti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Azerbaycan'a yönelik saldırılarına bir yenisini ekleyen Ermenistan, bölgede barışın ve huzurun önündeki en büyük tehdit olduğunu bir kere daha göstermiştir. Türk milleti her zaman olduğu gibi bugün de tüm imkanlarıyla Azerbaycanlı kardeşlerinin yanındadır." ifadelerini kullandı. Erdoğan, Aliyev'i telefonla arayarak desteğini yineledi.
28 Eylül 2020 - Ordu, topraklarını kurtarmak için operasyonunu sürdürürken, ülkede kısmi seferberlik ilan edildi.
3 Ekim 2020 - Terter ilinin Sukavuşan kasabası işgalden kurtarıldı. Bölgenin su ihtiyacının önemli kısmını karşılayan barajın yer alması dolayısıyla stratejik öneme sahip kasabanın kurtarılmasını Cumhurbaşkanı Aliyev Twitter hesabından duyurdu.
4 Ekim 2020 - 27 yıl işgal altında bulunan Cebrayıl şehri işgalden kurtarıldı. Azerbaycan halkını sevince boğan bu haberi Cumhurbaşkanı Aliyev duyurdu. Başta Bakü olmak üzere tüm illerde halk sokaklara döküldü.
9 Ekim 2020 - Hadrut kasabası işgalden kurtarıldı.
10 Ekim 2020 - Azerbaycan ile Ermenistan, cenazelerin ve esirlerin değişimi için geçici ateşkes mutabakatı sağladı.
11 Ekim 2020 - Ermenistan ordusu, ateşkesin üzerinden 24 saat geçmeden, Azerbaycan'ın Gence kentine füzelerle saldırdı. Saldırıda 10 sivil öldü, 40 sivil yaralandı.
17 Ekim 2020 - Ermenistan, Gence'ye bir kez daha füze saldırısı düzenledi. Bu saldırıda da aralarında bebek ve çocukların olduğu 15 sivil yaşamını yitirdi, 55 kişi yaralandı.
Aynı gün, Fuzuli şehri ile birkaç köyü işgalden kurtarıldı. Haberi Cumhurbaşkanı Aliyev, ulusa sesleniş konuşması yaparak vatandaşlarına duyurdu.
18 Ekim 2020 - Yine insani amaçlarla geçici ateşkes ilan edildi fakat Ermenistan yine ateşkese uymadı.
İran-Azerbaycan sınırında Araz Nehri üzerinde yer alan ve 11. yüzyılda inşa edilen Hudaferin Köprüsü, Ermenistan güçlerinden temizlendi, köprüye Azerbaycan bayrağı dikildi.
20 Ekim 2020 - Zengilan şehri işgalden kurtarıldı.
25 Ekim 2020 - Gubadlı şehri işgalden kurtarıldı.
26 Ekim 2020 - ABD'nin girişimiyle Azerbaycan ile Ermenistan'ın üzerinde anlaştığı insani amaçlı geçici ateşkes yürürlüğe girdi. Ermenistan ordusu, Azerbaycan birliklerine top atışı gerçekleştirerek, üçüncü kez ilan edilen ateşkesi de ihlal etti.
27 Ekim 2020 - Ermenistan ordusu, Berde şehir merkezine misket bombasıyla saldırı düzenledi. Saldırıda, biri çocuk 5 kişi hayatını kaybetti.
28 Ekim 2020 - Berde'ye Ermenistan ordusunca bir saldırı daha düzenlendi. Misket bombalı saldırı, 21 sivilin yaşamına mal oldu. Azerbaycan ordusu nokta atışı ile Berde'ye saldırı gerçekleştiren füze sistemlerini imha etti.
8 Kasım 2020 - Karabağ'ın sembol şehri Şuşa işgalden kurtarıldı. Yaklaşık 1500 rakımlı şehre sadece hafif silahlarıyla gidebilen Azerbaycan ordusunun özel eğitimli birlikleri, göğüs göğüse savaşarak şehri kurtardı. Azerbaycan ordusunun Şuşa'ya girmesi, Ermenistan ordusunun dağılmasına neden oldu.
Ermenistan hezimeti kabul etti
10 Kasım 2020 - Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında üçlü bildiri imzalandı. Yenilgiyi kabul eden Ermenistan, Ağdam, Kelbecer ve Laçın illerini, Azerbaycan'a iade etmeyi taahhüt etti, savaş sona erdi.
20 Kasım 2020 - Azerbaycan ordusu, 27 yıldır işgal altında bulunan Ağdam'a girdi.
25 Kasım 2020 - Kelbecer, Azerbaycan'a iade edildi.
30 Kasım 2020 - Ermeni güçleri, 28 yıl önce işgal ettiği Laçın'dan çıktı.
Azerbaycan ordusu 44 günde 5 şehir, 4 kasaba ve 286 köyü işgalden kurtardı, imzalanan bildiri gereği Ermenistan ordusu Ağdam, Kelbecer ve Laçın illerini terk etmek zorunda kaldı.
İkinci Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan ordusu, 2 bin 908 şehit verdi. Savaşta, 94 sivil Azerbaycanlı, Ermenistan'ın saldırısı sonucu hayatını kaybetti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, operasyonun başladığı 27 Eylül'ü "Şehitleri Anma Günü" ilan etti. Üçlü bildirinin imzalandığı 10 Kasım tarihi ise "Zafer Günü" ilan edilse de bu tarih, Mustafa Kemal Atatürk'ün vefat günü olduğu için Şuşa'nın işgalden kurtarıldığı 8 Kasım ile değiştirildi.
SİHA'ların etkisi
Azerbaycan, 2. Karabağ savaşında silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) yoğun olarak kullandı. Ermenistan askerlerinin işgal ettiği topraklardaki yüksek noktalara mevziler oluşturması, bölgenin genelinin dağlık olması SİHA'ların Azerbaycan açısından daha faydalı sonuçlar doğurmasını sağladı. Azerbaycan ordusunun kullandığı SİHA'ların Ermenistan ordusuna ait silahları ve birlikleri imha etmesine ilişkin görüntüler, Azerbaycan'da sevinci, gururu ve inancı artırırken Ermenistan tarafında olumsuz psikolojik etki yarattı. Azerbaycan'ın başta SİHA'lar olmak üzere teknolojik silahlarla, işgal altındaki topraklarını kurtardığı 44 günlük savaş "modern savaş" olarak nitelendirildi.
Türkiye'nin desteği Azerbaycan'a güç verdi
Savaşın ilk anlarından itibaren başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere Türk devlet yetkilileri sık sık Azerbaycan'ın yanında olduklarını açıkladı. Türkiye, üçüncü ülkeleri, Azerbaycan'ın hak savaşına müdahale etmemesi konusunda uyardı. Türkiye'nin bu desteği Azerbaycan halkı ve ordusuna moral sağladı.
Cumhurbaşkanı Aliyev, Karabağ ile ilgili her konuşmasında, Erdoğan'ın "Azerbaycan yalnız değildir" sözünün üçüncü güçlerin savaşa müdahil olmasını önlediğini belirterek, Türkiye'nin desteklerini hiçbir zaman unutmayacaklarını ifade etti.
