Türkiye Uzay Komutanlığı ve Uzay Ajansı

ABD Başkanı Donald Trump, 29 AĞUSTOS 2019’da “Uzay Kuvvetleri Komutanlığı’nı” tanıttı. 25 ARALIK 2019’da ABD Savunma Bakanlığı, ‘Uzay Askeri Birlikleri’  kuruluşunu ilan etti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in emriyle, Rus Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki hava kuvvetleri ve hava-uzay savunma kuvvetleri birleştirilerek, yeni 'Hava-uzay Kuvvetleri Komutanlığı' kuruldu. 27 ARALIK 2019. Rusya Savunma Bakanlığı, Sibirya’da en gelişmiş füze birliğinin savaş nöbetine başladığını ilan etti.

NATO, uzayı, hava, kara, deniz ve siberin yanı sıra yeni harekât alanı ilan etti. (2 ARALIK 2019). NATO’nun uzay hamlesi, uluslararası alanda ABD ve Rusya’nın Uzay komutanlıklarını aktif hale getirdiği ve Çin, Hindistan ve Japonya’nın uzayda ASKERİ UYDU SİSTEMLERİNİ geliştirmeye başladığı bir dönemde geldi.

GÖZLER UZAYA NEDEN ÇEVRİLDİ?

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, uzayın barışçıl amaçların yanı sıra saldırganlık için de kullanılabileceğine dikkati çekti.

Günlük hayatın yanı sıra askeri alanı da etkilemeye başlayan uzay faaliyetlerinin kötü amaçla kullanıldığında seyrüsefer, bankacılık ve hava seyahatlerini dahi felç edebileceğini kaydeden Stoltenberg, uzayın aynı zamanda ittifakın caydırıcılık ve savunması için de kilit öneme sahip olduğunun altını çizdi.

Evet. Küresel güçler uzayı yeni harekât alanı haline getirme yolunda dikkati çekici hamleler yapıyor. Uzay sadece ekonomi ve günlük hayatta değil, askeri alanda da giderek ciddi önem kazanıyor. Uzaydaki uyduların tanklara ya da savaş gemilerine GPS vasıtasıyla yol gösterdiğini göz önüne alırsak, uyduların askeri stratejilerin önemli bir parçası haline geldiği ayan beyan ortada.

Kötü niyetli aktörlerin uyduları hedef alarak yok etmeleri ya da devre dışı bırakmaları çok zor değil. Bu açıdan bakınca, ABD ve Rusya liderlerinin birbiri ardına ARALIK 2019’DA UZAY KOMUTANLIKLARINI AKTİFE ETMELERİ dikkati çekiyor.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN ÖNGÖRÜSÜ

Uzaydaki rekabeti Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan-Türk Devlet Aklı, çok iyi okumuş durumda.

Uzayda etkin güce sahip olmayı hedefleyen Türk Silahlı Kuvvetleri;  Kara, Hava, Deniz Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı’ndan sonra beşinci kuvvet  ‘Türk Uzay Kuvvetleri’ önemli çalışmalar yapıyor.

Çalışma kapsamında 2020’li yıllarda Hava Kuvvetleri Komutanlığı kuvvet yapısında önemli değişiklikler öngörülüyor. Uzay Kuvvetleri ile Türkiye’nin sahip olunacak uydu sistemleri ile özellikle keşif ve ihbar kontrol alanlarında uzay ortamı etkin olarak kullanılacak. Kuvvette askeri personelin yanı sıra sivil uzay bilimcilerin de görev alması bekleniyor.

Bu gelişmelere paralel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla 13 Aralık 2018'de yayımlanan kararnameyle kurulan ve Türkiye'nin 20 yıllık rüyası olan Türkiye Uzay Ajansının A Takımı’nın da sessiz ve derinden aktif durumda bulunduğu belirtiliyor.

Ajansın 7 üyeden oluşan yönetim kurulu Erdoğan tarafından atanmıştı. E. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü Serdar Hüseyin Yıldırım, Ajansın Yönetim Kurulu Başkanı olmuş, yönetim kurulunda, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uzay Mühendisliği Bölümünün kurucularından Prof. Dr. Yurdanur Tulunay, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Sacit Özdemir, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Lokman Kuzu, NASA'nın Mars projesinde görev alan Dr. Ahmed Akgiray, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Tic. A. Ş. Genel Müdürü Murat İkinci ile TÜRKSAT Genel Müdürü Cenk Şen yer almıştı.

Hedef, ’Milli teknoloji, güçlü sanayi' vizyonumuzu uzay ve havacılık alanında hayata geçirecek yıldız kadromuzla Türkiye'yi uzay ligine taşımak’’

Başkan ve yönetim kurulu üyelerinin özgeçmişleri

Başkan Yıldırım ve yönetim kurulu üyelerinin özgeçmişleri şöyle:

Serdar Hüseyin Yıldırım: İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümü'nde okurken Berlin Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Bölümü'ne yatay geçiş yaptı. Burayı bitirdikten sonra aynı bölümde yüksek lisansını tamamladı. Çeşitli hava yolu şirketlerinde yönetici olarak çalıştı ve proje danışmanlığı yaptı. Kadir Has Üniversitesinde hava yolu işletmeciliği dersleri verdi. Devlet Hava Meydanları İşletmesinde Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük yaptı. Yıldırım, son olarak Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü olarak görev yapıyordu.

Yurdanur Tulunay: Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü'nde lisans, ABD'nin Fordham Üniversitesi Nükleer Fizik Anabilim Dalı'nda yüksek lisans ve İngiltere'nin Birmingham Üniversitesinde uzay araştırmaları alanında doktora eğitimi aldı. ABD'de Berkeley Üniversitesinde misafir hoca olarak görev yapan Tulunay, ODTÜ, Fordham ve Selçuk üniversitelerinde dersler verdi. Japonya'da Uzay ve Havacılık Enstitüsünde misafir doçentlik, İTÜ ve ODTÜ'de profesörlük yapan ve alanında duayen isimlerden kabul edilen Tulunay, İTÜ Uzay Mühendisliği Bölümünün kurucuları arasında yer aldı.

Sacit Özdemir: Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimlerini Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde tamamladı. Akademik çalışmalarını Çanakkale 18 Mart, Gazi, Ahi Evran ve Ankara üniversitelerinde yürüttü. Halen Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde profesör olarak görev yapan Özdemir, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Müdürlüğü görevini de yürütüyor.

Lokman Kuzu: ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans ve yüksek lisans eğitimi aldı. Syracuse Üniversitesinde doktora yaptı. Gözlem uyduları, iletişim ve haberleşme uyduları, yer istasyonları üzerine kariyer yaptı. TURKSAT AŞ'de TV Platform Müdürü, Mitsubishi Elektrikte yönetici, TÜBİTAK Uzay'da direktör olarak görev yaptı. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinde doçentlik görevinde bulunan Kuzu, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Müdürü olarak görev yapıyor. TÜBİTAK Uzay'da Türkiye'nin ilk yerli haberleşme uydusu olacak TÜRKSAT 6A ve görüntü uydusu İMECE projeleri üzerinde çalışıyor.

Ahmet Akgiray: Lisansını Cornell Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği, yüksek lisansını Illinois Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği, doktorasını Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech Üniversitesi) Elektrik Mühendisliği bölümlerinde tamamladı. Buraya bağlı uzay araştırma merkezi olan Jet Propulsion Laboratory'de çalıştı. NASA'nın Mars Bilim Laboratuvarı'nda çalışmalarını sürdürdü. Mars'a inen robot laboratuvar Curiosity'nin en kritik bölümü olan radar iniş sistemlerini tasarlayan Akgiray, genç bir araştırmacı ve girişimci olarak da tanınıyor. Halen Özyeğin Üniversitesinde görev yapan Akgiray, Alcan Systems GmbH'nin mühendislikten sorumlu başkan yardımcısı olarak çalışıyor.

Murat İkinci: Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden mezun oldu. Aynı üniversitede yüksek lisans ve doktora yaptı. HAVELSAN'da yazılım mühendisi olarak çalıştı. STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Tic. A. Ş'de Genel Müdürlük görevini yürüttü. TRT Test ve Değerlendirme AŞ Yönetim Kurulu Üyeliği, SAHA İstanbul Savunma, Havacılık ve Uzay Kümelenmesi Derneği Savunma- Uzay Kümelenmesinde Başkan Yardımcısı olarak görev aldı. İkinci, hâlihazırda STM'de genel müdür olarak ilk milli mikro uydu olan Lagari üzerinde çalışıyor. 2020'de uzaya fırlatılması planlanan yüksek çözünürlüklü mikro yer gözlem uydusu Lagari, sahada taktik görüntü ihtiyacının yakın gerçek zamanlı karşılanması, genel haritalama, orman ve bitki örtüsünün takibi, tarım alanlarının incelenmesi, doğal afet takibi gibi amaçlara yönelik görev yapacak keşif gözetleme takım uydu sisteminin ilk uydusu olacak.

Cenk Şen: Kara Harp Okulu Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimini tamamladı. TSK bünyesinde muhabere subayı olarak, kablolu, telsiz ve uydu haberleşme sistemleri ile kriptolama, bilgi güvenliği, elektronik harp konularında görev aldı. ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümünde lisans, Bilkent Bilgisayar Mühendisliği Bölümünde yüksek lisans yaptı. Ayrıca uluslararası ilişkiler alanında yüksek lisans derecesi aldı. NATO'da çeşitli kademelerde çalışan Şen, ABD'de ağ tabanlı yapılar, siber güvenlik, bilişim sistemleri, bilgi sistem güvenliği konularındaki eğitimlere katıldı. Sosyal Güvenlik Kurumunun Bilgi Sistem ve Siber Güvenlik Koordinasyonundan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldu. Şen, halen TÜRKSAT AŞ'de Genel Müdürü olarak görev yapıyor.

UZAYDA REKABET

İlk uydunun gönderildiği 1957 yılından beri Dünya yörüngesine yaklaşık dokuz bin uydu yerleştirildi. Halen bunun beş bine yakını dönmeye devam etmekte ancak bunlardan iki bine yakını faal durumda. Uyduların 901’i ABD, 299’u Çin, 153’ü Rusya ve 709’u da diğer ülkelere ait.

ABD’nin uydularının aidiyeti ise şöyle: 38’i sivil amaçlı, 523’ü ticari, 164’ü çeşitli devlet kurumlarına ait ve 176’sı askeri amaçla kullanılmak üzere yörüngeye yerleştirilmiş bulunuyor.

Uydular TV’den telefona, navigasyondan iş ve finans dünyasına, meteorolojiden çevre ve iklim gözetlemeye, güvenlikten doğal kaynakların izlenmesi ve tespitine, sosyal, ekonomik değişimin izlenmesinden, uzay bilimlerine ve istihbarata kadar geniş bir yelpazede kullanılıyor.

UZAYDA TÜRKİYE GÖZLERİ

Türkiye'nin aktif uydu filosunda halen 3 haberleşme, 3 gözlem uydusu bulunuyor. Türkiye, yapımı devam eden Türksat 5A, 5B ve 6A'nın hizmete alınmasıyla aktif haberleşme uydularının sayısını 6'ya yükseltme yolunda ilerliyor.

Türkiye’nin ilk uydusu 10 Ağustos 1994'te fırlatıldı. Aktif uydulardan Türksat 3A, 4A ve 4B'nin haberleşme ihtiyacımızı karşılıyor. Göktürk-1, Göktürk-2 ve Rasat uydularımız gözlem yapıyor.

Türksat 5A ve 5B uydularının tasarım ve üretim sürdürülüyor. Türksat 5A'nın içinde bulunduğumuz 2020'de, Türksat 5B'nin de 2021'de uzaya gönderilmesi hedefleniyor. Türkiye, 6 uydudan oluşacak uydu filosuyla Asya'da, Türk cumhuriyetleri dahil Çin'e kadar uzanan bölgeye, Afrika ve Avrupa'yı kapsayan coğrafyaya hizmet verecek...