Antalya’da, gerekli sağlık tedbirleri alınarak, 18-20 Haziran 2021 tarihleri arasında, “Yenilikçi Diplomasi: Yeni Dönem, Yeni Yaklaşımlar” adıyla yüzyüze gerçekleştirilen forum, birçok bakımdan farklı bir dönemin başladığına işaret ediyor. 11 devlet ya da hükümet başkanı ile 40’tan fazla dışişleri bakanının katılım gösterdiği forum, bir bakıma Afro-Avrasya bölgesinin bir Davos’u olma özelliğini taşıyor ve bu haliyle de Münih Güvenlik Konferansı ve Doha Forumu gibi kurumsal bir yapıya dönüşmeye aday. Zaten Antalya, turistik, tarihi ve kültürel özelliklerinin yanında; coğrafi konumu, ulaşım kolaylığı, mükemmel konaklama ve kongre merkezleri ile de her mevsimde bu tür etkinlikler için mükemmel bir yer olma özelliği taşıyor.

50’ye yakın ülkenin diplomatları ile büyükelçilerinin de katıldığı bu foruma; akademisyenler, düşünce kuruluşlarının temsilcileri, iş insanları yanında yurtiçi ve yurtdışından yüzlerce lisans ve lisansüstü öğrencisinin de iştirak etmesi foruma, geleceğin diplomasinin şekillendirildiği bir etkinlik olma özelliğini kazandırıyor. Diğer taraftan, katılımcıların konusunda uzman kişilerden seçilmesi ve organizasyonun hatasız bir şekilde icra edilmesi, Türkiye’nin bu tür etkinliklerde kazandığı tecrübeyi ortaya koyuyor.

Toplantı, günümüz dünyasının karşı karşıya kaldığı sorunlara farklı yaklaşımlarla çözüm bulmayı amaçlayan, birçok tematik ve bölgesel sorunu içerecek şekilde icra edildi ve toplantılara ilgi oldukça yüksekti. Öyle ki bazı toplantılarda zorlukla yer bulunabildi. Forumda icra edilen özel oturumlarda ise aşırı akımlar, ayrımcılık, bilgi kirliliği, terör ve göç gibi tematik konular yanında, Afrika; Doğu Akdeniz, Orta Doğu, Asya, Transatlantik ilişkiler de tartışıldı.

Antalya Diplomasi Forumu’nun zamanlaması da oldukça uygundu. Mevcut uluslararası sistemin, “insan” unsurunu inkâr ederek her şeyi “çıkarlar” üzerine oturttuğu bir ortamda, adaletsiz uygulamalar dünyada artan tepkileri de beraberinde getiriyor. Covid-19 Pandemi süreci, bu dengesizlik ve huzursuzluğu daha da belirgin hale getirmiş durumda. Tepkiler sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde değil, kendi içindeki dengesizlik dolayısıyla gelişmiş ülkelerde de belirgin olarak görülüyor. Hatta gelişmiş ülkelerde huzursuzluk daha da fazla. Böylesi sorgulamaların olduğu bir ortamda, Türkiye’nin ortaya koyduğu “insani dış politika” anlayışı ise giderek daha çok ilgi çekiyor ve destekleniyor.

Forumda gerek diplomatlar gerekse akademisyen ve düşün insanları tarafından, mevcut uluslararası sistemin ortaya çıkan meydan okumalar karşısında giderek zorlandığı ve sorunları çözemez hale geldiği açıkça vurgulandı ve yeni dönemde insanı merkeze alan sistemlere daha fazla ihtiyaç duyulacağı gerçeği dile getirildi. Diplomasinin alanı giderek genişliyor. Kendisini yeni ortamın gereklerine göre hazırlamayanların kaybedecekleri kesin. Covid-19 Pandemisi başladıktan ancak 100 gün sonra harekete geçen bir Birleşmiş Milletler yapısı ile dünyanın karşı karşıya kaldığı sorunların çözümü oldukça zor görülüyor. Yeni dönem diplomasi anlayışının oluşturulmasında ise diplomatların yanında, düşün ve bilim insanlarını ile akademisyenlere büyük görevler düşüyor. 

Bu forum karşılaşılan sorunlar için farklı bakış açılarının ortaya konulması gerektiği konusunda katılımcıları bir araya getirdi. Forum Türk Diplomasisinin geleceğinin nasıl şekilleneceğine dair önemli bilgileri ortaya koyması açısından da önemliydi. Özellikle ortaya konulan “insani politika” kavramı bu bakımdan tüm dünyaya öncülük edebilecek bir kavram olarak uygulama alanı buluyor. Öyle gözüküyor ki, yeni dönemde Türkiye diplomasi dünyası için bir merkez ülke konumunda olacak. Yeni bir ortak anlayışa, dönüşüme ve insanı ve adaleti esas alan gerçekçi bakış açılarının ortaya konulmasına ihtiyaç olduğu açık. Bu bakımdan yeni döneme herkesin hazır olması artık bir tercih değil, bir zorunluluk.