Afganistan Başkan Yardımcısı Muhammed Server Daniş, yeni Adalet Bakanı’nın tanıtıldığı törende yaptığı açıklamada, Türkiye’de yapılacak Afganlar arası barış görüşmeleri öncesinde, Taliban’ı savaş ve şiddet yerine bir barış planıyla görüşmelere katılmaya çağırdı.
Daniş, Taliban’la barışın sağlanması halinde anayasayı farklı bakış açılarını içerecek şekilde iyileştirmeye hazır olduklarını belirtti. Fakat bunun geçmişte olduğu gibi anayasanın tamamen kaldırılması anlamına gelmediğinin altını çizen Daniş, bunun kaosa neden olacağını vurguladı.
Daniş "Afgan hükümetinin barış planı iki temel ilkeye dayanıyor. İlkelerden biri adalet, diğeri sürdürülebilirlik. Eğer barış bu iki özelliğe sahip değilse o barış değil, ancak ve ancak savaş ve çatışmanın başka bir biçimidir.” dedi.
Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi de bugün yaptığı açıklamada, 25 siyasi partiden barış için öneriler alındığını duyurdu.
Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid ise dün yaptığı açıklamada, Afgan hükümetini 20 yıldır Amerika’ya kölelik yapmakla suçlamıştı.
Taliban Afganistan’da kurulacak sistemin İslami ilkelere dayanmasını istiyor
Taliban Müzakere Heyeti Sözcüsü Muhammed Naim Vardak, geçen hafta AA muhabirine yaptığı açıklamada, Taliban’ın, Afganistan'da gelecekteki sistemin İslami ilkelere dayanmasını istediğini söylemişti.
Vardak, Türkiye'de yapılacak toplantı hakkında henüz detaylı bilgiye sahip olmadıklarını dile getirerek "Bu konu tartışılıyor ve asıl talebimiz, ülkemizin bağımsızlığı için (Doha Anlaşması'nda) kararlaştırıldığı gibi, belirlenen tarihte yabancı askerlerin geri çekilmesi olacak." demişti.
Naim Vardak, diğer öncelikli talepleri arasında ise Afganistan'da gelecekte İslam ilkelerine dayalı, halkın sorunlarını çözebilecek, güvenliklerini sağlayabilecek güçlü, istikrarlı ve kapsayıcı bir sisteme sahip olmalarının yer aldığını belirtmişti.
Taliban ile barış süreci
Afganistan'da en büyük yabancı askeri varlığa sahip ülke ABD, eski Başkan Donald Trump döneminde, Taliban ile Katar'ın başkenti Doha'da anlaşma imzaladı. Trump yönetimi, NATO içinde istişare etmeden ve müttefiklerine danışmadan 29 Şubat 2020'de yaptığı anlaşmayla 1 Mayıs 2021'e kadar Afganistan'daki tüm yabancı güçlerin ülkeden ayrılacağı taahhüdünde bulundu. Taliban da buna karşılık çekilmeye kadar yabancı güçlere saldırmamayı taahhüt etti.
Geçen bir yılda, Afganistan hapishanelerinden yaklaşık 5 bin Taliban mahkumu tahliye edildi, Taliban'ın rehin tuttuğu 1000 kişi serbest kaldı ve ABD de asker sayısını önemli ölçüde azalttı.
Anlaşma, yalnızca yabancı güçlere saldırmama şartı getirdiği için Taliban, Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine devam etti. Ülkede Taliban'ın üstlenmediği çok sayıda şiddet olayları da yaşandı. Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonuna (UNAMA) göre, ABD ile Taliban arasında barış anlaşmasının imzalanmasının ardından 3 binden fazla sivil hayatını kaybetti.
Afgan yönetimi ve Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah gibi aktörlerin de içinde bulunduğu bir kesime göre ise Taliban, Doha anlaşmasına uymuyor.
Afgan tarafları, Doha'da Eylül 2020'de başlayan ve ocak ayında ilk turu tamamlanan müzakerelerde usul ve yönteme ilişkin uzlaşı sağladı. Ancak 22 Şubat'ta tekrar başlayan müzakerelerde içerik kısmına geçilemedi.
Kabil yönetimi, öncelikle Taliban'ın eylemlerini sonlandırmasını ve kapsamlı ateşkese gidilmesini şart koşuyor. Taliban ise ABD ile yaptığı Doha Anlaşması'na uyarak yabancı güçlere saldırmadığını vurgulayarak takviminin işletilmesini istiyor. Yabancı güçlerin 1 Mayıs 2021'e kadar ülkeden ayrılması, bir geçiş yönetimi kurulması, mahkumların serbest bırakılmasını talep eden Taliban, lider kadrolarının BM Güvenlik Konseyinin terör örgütü ve terörist şahıslar listelerinden çıkartılmasını bekliyor.
