Kim Jong-un – Trump Görüşmesi (Hanoi Zirvesi)

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump 12 Haziran 2018 Singapur zirvesinin ardından bu kez ikinci görüşme için Vietnam’ın Hanoi kentinde 27-28 Şubat 2019 tarihlerinde bir araya geldiler. Singapur’daki zirvenin ardından imzalanan ve kamuoyu ile paylaşılan metne göre taraflar Kore Yarımada’sının nükleer silahlardan arındırılması için hemfikir olduklarını ve bu yönde gerekli adımların atılabilmesi için çaba sarf edeceklerini beyan ettiler. Ancak bunun nasıl bir takvim içinde gerçekleşeceği ve sırasıyla hangi adımların atılacağına dair detaylı bir plan çizilmemişti. Bu da Singapur zirvesi sonrasında kısmen hayal kırıklığına neden olmuşsa da; uzun yıllardan sonra iki ülkenin liderlerinin bir araya gelmesi bile başlı başına olumlu bir hava yaratmıştır.

Çarşamba günü görüşmeler başlamadan önce ABD medyası ismini vermek istemediği bir Trump yönetimi mensubunun iddiasına dayandırarak yaptığı haberde iki ülkenin bir anlaşmaya vardığı, bu çerçevede 1953 yılında ateşkeş anlaşması imzalanarak dondurulan meselenin savaşın bittiği ilan edilerek tamamen ortadan kaldırılacağı iddia edilmişti. Yine varılan anlaşma neticesinde ABD’nin Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerini durdurmasını karşılığında mevcut yaptırımlarda da esnetmeye gideceği ifade edildi.

Bu sabah saat 9’da (Vietnem) bir araya gelen iki lider kameraların karşısına çıkmış kısa bir süre sonra da birebir görüşmeye geçmişlerdir. Kim kameralara çok çaba sarfedildiğini şimdi de sonuçları görmenin zamanı olduğunu söyledi. Trump da bu sözlere bir önceki gün oldukça verimli bir görüşme yaptıklarını, ilişkilerinin oldukça güçlü olduğunu ve bunun da iyi şeylere vesile olacağını ekledi.[1] Ancak ikili görüşme öncesi kamuoyunda beklenen savaşa son verecek anlaşmanın ilan edileceğine dair beklenti gerçekleşmedi. Hanoi’den ayrılan Trump Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-in’i arayarak konuya dair bilgi paylaştı ve Kuzey Kore’nin önerdiğinin yeterli ve uygun olmadığını söyledi.[2] Kuzey Kore’nin yaptırımların tamamen kaldırılmasını istediğini ancak kendisinin bunu yapamayacağını söyleyen Trump, gelişme kaydedildiğini ama kötü bir anlaşmaya varmak için acele etmenin faydalı olmayacağını belirtti.[3]

İkili zirvenin sonunda umulan gelişmenin yaşanmaması genel bir hayal kırıklığı yarattı diyebiliriz. Bu hayal kırıklığı kendisini ekonomi alanında da Güney Kore parasının değer kaybetmesiyle ve borsalarında da düşüşle gösterdi. Ancak bu zirvenin sonunda bir anlaşmaya varılmamış olması bundan sonra liderlerin görüşmeyeceği anlamına gelmemekte. Kuzey Kore daha önce de belirttiği gibi öncelikle yaptırımların kaldırılmasını talep etmekte ABD yönetimi ise bunu nükleer silah çalışmalarının durdurulmasına bağlamaktadır. Bu da karşılıklı güvenin tesis edilemediği bu ilişkide çözümsüzlük yaratmakta. Bu çözümsüzlüğün giderilmesi için adım atması gerekenin ABD yönetimi olduğunu söyleyebiliriz zira yaptırımlar da bir miktar rahatlamaya gidilmesi güven ilişkisinin oluşmasında faydalı olacaktır ve bir sonraki görüşmeye daha olumlu bir havada girilebilecektir.

[1] http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20190228000700

[2] http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20190228000866

[3] https://www.reuters.com/article/us-northkorea-usa/trump-says-he-walked-from-deal-with-north-koreas-kim-over-sanction-demands-idUSKCN1QG2Y3