Uluslararası "Yeni Dönem ve Afrika’nın Yükselişi" Kongresi 1. Gün 1. Oturum

Stratejik Düşünce Enstitüsü’nde düzenlenen Uluslararası “Yeni Dönem ve Afrika’nın Yükselişi” başlıklı kongrenin ilk gününde açılış ve protokol konuşmalarının ardından gerçekleştirilen panellerin ilkinde oturum başkanlığını Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seyfullah Kara gerçekleştirirken akademisyenler ise bildirilerini sunup konu hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Afrika’da Batı Sömürgeciliği, Köle Ticareti ve Soykırım

“Afrika’da Batı Sömürgeciliği, Köle Ticareti ve Soykırım” başlıklı bildirisini sunan oturumun ilk konuşmacısı Abdulkadir İnaltekin, 16. yüzyıl başlarında Portekizlilerin deniz ticareti yolu ile sınırlı olarak sürdürdüğü Afrika sömürgesinin, 19. yüzyıldan itibaren Avrupalı büyük güçlerin kurduğu koloni sistemi ile Afrika kıtasının işgaline dönüştüğünü ifade ederek, küresel ölçekte yeni bir sömürge ve kölelik sistemi kurmak için Alman Şansölyesi Otto Von Bismarck’ın çağrısı ile Berlin Kongo Konferansı’nda toplanan Avrupalı sömürgeci güçlerin 103 gün süren pazarlık sonunda topraklarını genişletmek ve küresel güce erişmek için Afrika kıtasını paylaştıklarını, Afrika’nın yeraltı ve yerüstü kaynaklarını ele geçirmek için Afrika halkının köleleştirildiğini, her türlü haklardan mahrum edildiğini, insanlık dışı uygulamalara maruz bırakıldığını, yerel halk üzerinde tarihin en acı soykırımları uygulandığını ve 19. yüzyılda Avrupalı büyük güçlerin ele geçirdiği Afrika kıtasında başlatılan sömürgecilik ve köleleştirmenin 21. yüzyılın “modern” şartları içinde mütemadiyen devam ettirildiğini dile getirdi.

Küresel Mücadelede Afrika ve İsrail

Oturumun ikinci konuşmacısı (E)Kurmay Albay İlyas Süpürgeci “Küresel Mücadelede Afrika ve İsrail” adlı bildirisini sundu. Süpürgeci, tarihinde daha çok Avrupalı büyük güçlerin kendi arasındaki mücadelesine sahne olan Afrika’nın, günümüzde Küresel Güç Mücadelesinin yoğunlaştığı alanlardan birisi olduğunu, Afrika’nın coğrafi büyüklük olarak Asya'dan sonraki ikinci büyük kıta olduğunu, Afrika'daki nüfusun büyük çoğunluğunun Müslüman olduğunu ve sömürgeci geçmişi nedeniyle Batı’ya karşı Afrika'da bir nefret olduğunun söylenebileceğini ifade etti. Devasa büyüklükteki Afrika coğrafyasının yeraltı madenleri bakımından oldukça zengin olduğunu ve tarıma elverişli geniş alanlara sahip olduğunun bilindiğini dile getiren Süpürgeci, İsrail'deki Yahudi toplumunun tarihi ve kültürü bakımından Afrika’nın önemli bir yer tuttuğunu sözlerine ekledi.

Bir Darbenin Temel Unsurları. Örnek Olay İncelemesi: Afrika

“Bir Darbenin Temel Unsurları. Örnek Olay İncelemesi: Afrika” başlıklı bildirisini sunan oturumun bir diğer konuşmacısı Gabriel Enrique Sanchez Ramirez, ödüllü “The Crown” dizisinde İngiliz aktör Charles Dance (2019) tarafından yapılan ve bir Darbenin “başarısının” medyanın kontrolü, ekonominin kontrolü, mevcut hükümetin görevden alınması, ordunun sadakati ve meşruiyet gibi unsurlara bağlı olduğunu belirten tanımı çerçevesinde, Afrika kıtası analizini dinleyicilerle paylaştı. Bu kıtanın birçok siyasi istikrarsızlık dönemine tanıklık ettiğini ve darbelerin bu istikrarsızlığın sonuçlarından biri olduğunu ifade eden Sanchez, yolsuzluk, kötü yönetim, etnik çekişmeler ve 20. yüzyılda ortaya çıkan dekolonizasyon süreçlerinin zayıf kurumlarla sonuçlanan olası siyasi sonuçları gibi faktörlerin bu kıtadaki darbelerin nedenleri olarak gösterildiğini de sözlerine ekledi.

Afrika’da Ekonomi Üzerinden Nüfuzu Yükselen Güç: Çin Halk Cumhuriyeti

Oturumun dördüncü konuşmacısı Sayed Sulaiman Nabil ise “Afrika’da Ekonomi Üzerinden Nüfuzu Yükselen Güç: Çin Halk Cumhuriyeti” adlı bildirisini dinleyicilerle paylaştı. Afrika Kıtası’nın yer altı kaynakları, doğal zenginlikleri ve yüksek işgücü potansiyeli nedeniyle daima uluslararası güçlerin ilgi odağı olduğunu söyleyen Nabil, Afrika’nın tarih boyunca defalarca farklı emperyalist güçlerce sömürüldüğünü ve devletler veya insani düzeyde yeniden dizaynlara maruz kaldığını dile getirdi. Çin’in ise her ne kadar sömürgeci bir güç olarak bu kıtada varlık gösterememiş olsa da özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında bu bölgede varlık göstermeye başladığını ifade etti. Çin’in yumuşak gücünü Afrika’da arttırdığını, Afrika ülkelerinin, altına girdiği yüklü borçlar nedeniyle de uzun vadede Çin’in siyasi-ekonomik-kültürel güdümüne girme ihtimalini beraberinde getirdiğini söyleyen Nabil, son yıllardaki Çince öğretiminin Afrika’da benzeri görülmemiş bir şekilde artmasının, bu ihtimali teyit ettiğini aktardı.

Rusya’nın Afrika’daki Faaliyetleri

“Rusya’nın Afrika’daki Faaliyetleri” başlıklı bildirisini sunan oturumun son konuşmacısı Abdulvahab Mustafalı, Rusya'nın son yıllarda özellikle de Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Afrika'daki faaliyetlerini önemli şekilde artırdığını, Afrika'yı jeopolitik ve ekonomik açıdan önemli bir bölge olarak gördüğünü, bölgedeki varlığını sürekli güçlendirmeye çalıştığını vurguladı. Mustafalı, Kırım`ı ilhak etmesinin ardından uğramış olduğu Batı ambargosu sonrası kendisine yeni müttefik arama faaliyetine geçen Rusya’nın, yönünü Asya ve Afrika ülkelerine döndüğünü, bu tür faaliyetleri bilhassa Rusya`nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna`ya saldırısı sonrası daha da genişlettiğini dile getirdi.  Rusya’nın, Afrika ülkeleriyle diplomatik ilişkilerini güçlendirmek için çaba sarf ettiğini bunun için üst düzey ziyaretler düzenleyerek ve ticari anlaşmalar imzalayarak Afrika ülkeleriyle daha yakın ilişkiler kurmayı amaçladığını özellikle enerji sektörünün bu anlamda önemli bir alan olduğunu dinleyicilere aktararan Mustafalı, Rusya`nın Afrika`yla gelişmekte olan diplomatik ve ekonomik faaliyetlerinin yanı sıra askeri iş birlik alanı da geliştirdiğini sözlerine ekledi.