Srebrenitsa Soykırımı’nın 29. Yıl Dönümü
29 yıl önce 1995 yılında Avrupa’nın ortasında bir soykırım yaşandı. Birleşmiş Milletler’in Bosna Hersek’te güvenli bölge ilan ettiği ve Hollandalı askerlerin güvenliği sağladığı Srebrenitsa’da Sırplar katliam yaptı. Yapılan katliamda 8 binden fazla genç ve yetişkin erkek vahşice öldürüldü.
Bosna savaşı 1992’den beri sürüyordu fakat ateşkes için müzakereler de bir taraftan sürdürülüyordu. Birleşmiş Milletler tarafından “güvenli bölge” ilan edilen Srebrenitsa’da Boşnaklar toplanmıştı.
Sırp komutan Ratko Mladiç komutasındaki birlikler 11 Temmuz 1995’te Srebrenitsa’ya girdiler.
Bölgede bulunan Boşnakların bir bölümü Hollandalı askerlerin Potoçari’deki üssüne sığınmaya çalışırken bir kışı da orman yolundan Boşnak askerlerinin kontrolündeki orman yolundan Tuzla’ya ulaşmayı amaçladı.
Hollandalı askerlerin karargâhı olan eski akü fabrikası Sırpların soykırım üssüne dönüştü. Buralara sığınan erkekler öncelikle ailelerinden ayrıldılar, esir alındılar ve kamyonlar ile ölüm götürüldüler.
Orman yolundan kaçmaya çalışan halka ise keskin nişancı Sırp askerleri ise pusu kurmuştu.
4 Haziran 1993 tarihli 836 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı: Güvenli bölgeye ve etrafına yapılan saldırılar karşısında, Birleşmiş Milletler askerleri tarafından güç kullanılması hatta hava desteğinin talep edilmesi öngörüldü.
Hollanda askerleri bu soykırıma sessiz kaldı. BM’nin hava operasyonu ise Sırpların elindeki 30 Hollandalı asker nedeniyle engellendi.
Sırplar Srebrenitsa'da Bosna Hersek savaşı sürecindeki en büyük soykırımı gerçekleştirdi. Sırp askerleri tarafından 8 binden fazla Boşnak vahşice katledildi ve toplu mezarlara gömüldü. Aradan 29 yıl geçmesine rağmen yüzlerce soykırım kurbanının hala cenazeleri kayıp ve mezarları bilinmiyor.
Her yıl bölgede yapılan kazılarda toplu mezarlarda bulunan kemikler kimlikleri tespit edildikten sonra Potoçari’deki Anıt Mezarlığı’na defnediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Soykırım ile İlgili Konuştu
Erdoğan, Bosna Hersek’teki "Srebrenitsa Soykırımının 29. Yıl Dönümü Anma Töreni"ne video mesaj gönderdi.
Erdoğan, bu hüzün dolu günde şehitlerin kederli ailelerine ve tüm Boşnak halkına taziyelerini iletirken bugünün, insanlık tarihine kapkara bir leke olarak geçtiğini dile getirdi.
Erdoğan, Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç'in "Ne yaparsanız yapın ama soykırımı unutmayın, çünkü unutulan soykırım tekrarlanır" sözündeki hikmeti ve acı gerçeği akıldan çıkarmadıklarını dile getirdi. "Benzer bir mezalimin dünyanın hiçbir yerinde tekrar yaşanmaması için Srebrenitsa'yı unutmayacağız ve unutturmayacağız. Şehitlerimizin ruhları şad, mekânları cennet olsun. Rabb'im, tüm şehitlerimizi cennetiyle cemaliyle müşerref eylesin" ifadelerini kullandı.
Erdoğan, Türkiye'nin eş sunucularından olduğu, 11 Temmuz'un "Srebrenitsa Soykırımı'nı Anma Uluslararası Günü" olarak ilan edilmesine dair karar tasarısının 23 Mayıs'ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabul edildiğini hatırlatarak, şunları söyledi:
“Bu kararın hazırlanmasından kabul edilmesine kadar tüm aşamalarında emeği geçen herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Srebrenitsa Soykırımına benzer bir karanlığın dünyanın hiçbir yerinde tekrarlanmaması için bu kararın ibret olması gerektiğine inanıyoruz. Ancak 29 yıl önce Srebrenitsa'da yaşanan vahşetin bir benzerine bugün Gazze'de ve işgal edilmiş Filistin topraklarında Filistin halkı maruz kalıyor. 16 bini çocuk olmak üzere yaklaşık 40 bin masum insanın katledilmesini, uluslararası kurum ve kuruluşlar tıpkı 29 sene evvel olduğu gibi sadece seyrediyor. Tüm dünya olarak insanlık ve samimiyet imtihanından geçiyoruz. Şunun bilinmesini isterim, Gazze'deki barbarlığın sorumluları da aynı Srebrenitsa'da olduğu gibi uluslararası hukuk önünde er ya da geç hesap verecektir. Türkiye olarak adaletin tecellisi ve katliamın faillerinin hesap vermesi için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.”
Erdoğan, uluslararası mahkeme kararlarına rağmen Bosna Hersek'teki soykırımı hala inkâr edenleri ve savaş suçlularını yüceltenleri esefle karşıladıklarının altını çizdi. Savaş sonrası evlerine geri dönen kişilere yönelik saldırı ve tacizleri de endişeyle takip ettiklerini dile getirdi.
Erdoğan, her bir Bosna Hersek vatandaşının hangi etnik kökenden olursa olsun yaşadığı yerde kendisini emniyette hissetmesi için yerel makamların üzerlerine düşen görevi yapmalarını beklediklerini dile getirdi. Erdoğan ayrıca "Bosna Hersek'te kalıcı barış ve istikrarın muhafazası için her türlü nefret söylemini artık tamamen geride bırakmalı, barış, hoşgörü ve uzlaşma kültürünü yaymanın yollarını aramalıyız" ifadelerini kullandı.
Erdoğan, çatışma ve gerilimden kimsenin kazançlı çıkmayacağını herkesin aklında tutması gerektiğini vurguladı. Bosna Hersek'te tüm kesimleri kapsayan bir iç uzlaşının hâkim kılınmasının en samimi temennileri olduğunu da ifade etti.
Erdoğan, Türkiye'nin, Bosna Hersek'in bir istikrar, barış ve refah havzasına dönüşmesi için üzerine düşeni yapmaya devam edeceğinin altını çizdi ve "Bosna Hersek'in toprak bütünlüğü, siyasi birliği ve egemenliğine yönelik koşulsuz desteğimizi daima sürdüreceğiz. Sizlerden, gönüllerinizi ferah tutmanızı bekliyorum. Srebrenitsa şehitlerimize bir kez daha Allah'tan rahmet diliyor, aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum." dedi.
