Trump ve 2025

Birleşmiş Milletler, 2025 yılını kuantum, bilim ve teknoloji yılı olarak ilan etti. Umarım bilim ve teknoloji daha güzel bir dünya ve insanlığın yararına kullanılacak gelişmelere neden olur. Dünyadaki jeopolitik gelişmelere baktığımızda 2025 yılında teknoloji daha çok savunma sanayinde insanlığa ve dünyamıza zarar verecek ölümcül silahların üretilmesinde kullanılacak gibi görünüyor.

Dünyamız yoruldu, çevresel kirlenmeler arttı. Her ne kadar Birleşmiş Milletler'in söylemlerinde 2025 yılı kuantum, bilim ve teknoloji yılı olarak belirlense de 2025 yılındaki gelişmeleri, ABD Başkanı seçilen Trump'ın izleyeceği politikalar belirleyecek diye değerlendiriyorum. Trump emperyalizmin yeni ve acımasız yüzünün temsilcisidir.

Trump'ın başkan seçilmesi dünyada barış, göç, ekonomi, ticaret ve savunma konularında her şeyi etkileyecektir.

ABD'nin dostları ve düşmanları, Trump'ın ve yönettiği ABD'nin samimiyetini ve güvenilirliğini test edeceklerdir. Bu durum jeopolitik değişikliklere, gerginliklerin Orta Doğu'da, Kafkaslarda, Balkanlarda Asya'da, Afrika'da daha da artmasına neden olacaktır. Trump, başkanlık sıfatı kazanmadan harekete geçerek, Grönland’ı istedi. Kanada'nın ABD'nin eyaleti olmasını talep etti.

1946 yılında Truman da Grönland’ı almak istemişti. Grönland, deniz yetki alanları, zengin maden yatakları ve gelecekteki deniz yolları açısından çok önemli bir yerdir. Sadece jeostratejik bir nokta değildir. Aynı zamanda Arktik’in bir uçak gemisidir. Tıpkı Doğu Akdeniz'de Kıbrıs'ın batmayan bir uçak gemisi olması gibi.

Trump'ın emperyalist emelleri nedeniyle artacak olan gerginlikler nükleer silahların kullanılmasına neden olabilir. 

2024 yılında dünyada birçok ülkede seçimler oldu. Yeni liderler seçildi. Seçilen bu yeni liderler vadettiklerini yerine getirebilecekler mi? Getiremedikleri takdirde ülkelerinde huzursuzluklar daha da artacaktır. Trump, ABD ekonomik gücünü kullanarak bir kısım ülkelerde sivil itaatsizliklerin çıkmasına neden olabilecek stratejiler deneyecektir. Zaman zaman da blöf yapmayı deneyecektir. Dünyada çatışma ve gerginliklerin devam ettiği bölgeler var. Trump ne yapabilir?

-Ukrayna’yı Rusya ile anlaşmaya zorlayabilir,

-İsrail'in Gazze ve Lübnan'daki çalışmalarda daha rahat hareket etmesini sağlayacak politikalar izleyebilir

-Hamas’ın elinde bulunanların serbest bırakılmasını sağlayabilir.

-Netanyahu'nun gerçek karakterini çözebilirse, Gazze’de barışın sağlanması için etkinliğini kullanabilir.

-Trump Netanyahu'nun ABD'yi kendi siyasi geleceği için kullandığının farkında. Ancak harekete geçemiyor.

-Trump'ın uygulayacağı politikalar Çin, Rusya, İran, Kuzey Kore dörtlüsünü birlikte hareket etmeye zorlayabilir.

-ABD'nin Tayvan ya da Güney Çin Denizi ile çatışmada Çin'e karşı durup duramayacağını önemlidir.

-Şu an Amerika'nın Çin ile olan rekabeti bir ticaret savaşı getirecek gibi görünüyor.

-Trump ABD'nin müttefiklerine dahi yeni kısıtlamalar ve gümrük vergileri getirebilir. Bu durum ABD ile müttefikleri arasında güvensizlik yaratabilir.

- ABD yaşlı bir başkandan kurtuldu ancak yine yaşlı bir başkan seçti. Dünya nüfusu her geçen yıl yaşlanıyor. Gelecek yıllarda yaşlı liderler daha çok tartışma konusu olacaklar.

-Çin artan nüfusu nedeniyle dünyada yeni ekonomik fırsatlar arayacaktır. Çalışma şartları ve ücret politikaları Çin'de sivil itaatsizlikleri başlatabilir. ABD Çin’in bu problemini kullanabilir. Uygur bölgesi de Çin için sancılı bir bölge olmaya devam edecektir.

-Afrika ve Orta Doğu'nun bazı bölgelerinde genç nüfus artıyor, ancak istihdam olanakları kısıtlı. Bu durum, istikrarsızlıklara ve göçlere neden oluyor. Göçler nedeniyle ABD ve AB yeni sınır kontrolleri getirilebilir. AB’nin aşırı turizme karşı tepkisi 2025 yılında da devam edebilir. Amsterdam, Venedik, Roma gibi şehirlere getirilen ziyaret kısıtlamalarına bazı şehirler eklenebilir.

-2025 yılında yapay zeka veri merkezlerine yapılan harcamalar daha da artacaktır. Yapay zekanın insanlığın yararına nasıl kullanılacağı tartışılmaya devam edecektir. Yapay zekanın insanlığın faydasından ilaç sanayiinde kullanılması gibi çalışmaların 2025 yılında yapılması faydalı olacaktır.

-Yapay zekanın savunma ve güvenlik sanayinde kontrolsüz kullanılması, dünyada güvenlik risklerini artırabilir. Biyolojik ve kimyasal silahların terör örgütlerinin eline geçmesi 2025 yılında da tartışma konusu olacaktır. Ancak başta ABD olmak üzere birçok ülkenin terör örgütlerini vekalet gücü olarak kullanması ve bunlara eğitim vermesi, güvenlik risklerini artıracak ve yeni çatışma alanları yaratacaktır.

-Trump'ın Türkiye'ye karşı uygulayacağı yeni politikasına ABD'nin Suriye'de PKK/YPG'ye verdiği destek ve Suriye'de bulunan ABD'nin askeri varlığının geleceği.

-Güney Kıbrıs'a uygulanan silah ambargosunun kaldırılması ve Rumların silahlandırılması, burada bulunan ABD üssüne yerleştirilen Afgan asıl askerler ki bunların sayısı 6 bin civarındadır ve ABD bu askerleri Yunanistan'daki üslerinde eğitmişti. Bu askerler Güney Kıbrıs Rum yönetiminde kime karşı kullanılacak? Trump görevi devralınca, bu konuda neler söyleyecek? Doğu Akdeniz'de ve Kıbrıs'ta Türkiye'ye karşı izleyeceği politikalar.

-Türkiye'ye karşı uyguladığı CAATSA yaptırımları, f-35 projesi yeni F-16’ların Türkiye satışının geleceği,

-Yunanistan ve Türkiye arasındaki ilişkilerde izleyeceği politikalar.

-Gazze'de, İsrail katliamlarına karşı uygulayacağı politika.

-Türkiye-Rusya ilişkileri, Türkiye-ABD arasında 2025 yılında en çok gündemde olacak konuların ilk sırasında olacaktır.

-Dünyayı ve Türkiye'yi bekleyen sürprizler ne olursa olsun 2025 yılı Türkiye ve Türk dünyasının güçlerinin birleştiği bir yıl olacaktır.

ABD caydırıcılık gücünü giderek kaybediyor. Her ne kadar Trump'ın yıkım arzusu ve gözdağı verme kapasitesi işe yarayacak gibi görünse de psikolojik tutarsızlığı ve rakipleri tarafından oyuna getirilmeye açık olması güç kullanarak barışı getirmesine ters düşmektedir.

Trump'ın ve ABD'nin caydırıcılığı ve gücü Türkiye ile uyumlu işbirliğine bağlı olacak diye değerlendiriyorum.