Erbil Tam Bütçe Şartıyla Tüm Petrol Gelirini Bağdat'a Teslim Etmeye Hazır

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Planlama Bakanı Dara Reşid, IKBY Meclisi'nde düzenlediği basın toplantısında, Irak merkezi hükümetininin, IKBY'nin 250 bin varilik petrol gelirini Bağdat'a teslim etmediği gerekçesiyle bütçesi ve memur maaşlarını yeniden kesmesine ilişkin bir açıklama yaptı.

Irak merkezi hükümeti yetkilileriyle 25 Kasım 2019'da yapılan petrol ve bütçe anlaşması için bir dizi temasta bulunduklarını hatırlatan Reşid, "Irak tarafına, Kürdistan Bölgesi'nin tüm bütçesi ve (petrol) şirketlerinin payının tam olarak ödenmesi halinde sadece üzerinde anlaşmaya varılan günlük 250 bin varilin değil, tüm petrolün gelirini kendilerine teslim edeceğimizi bildirdik." ifadelerini kullandı. 

Bağdat'ın Erbil'in bütçesini kesmesi 

Bağdat yönetimi, IKBY'nin, Mayıs 2014'te Irak merkezi hükümetinden bağımsız bir şekilde petrol ihraç etme kararına tepki olarak Erbil'in anayasal hakkı olan yüzde 17'lik bütçe ile memur maaşlarını göndermemeye başlamıştı.

Dönemin Irak Başbakanı Nuri el-Maliki ile başlayan kriz, terör örgütü DEAŞ'ın ortaya çıkması, Kerkük'te Peşmerge'nin çekilmesi, IKBY'deki havalimanlarına yurt dışı yasağının uygulanmasıyla tam bir kördüğüm haline gelmişti.

Dönemin Başbakanı Haydar el-İbadi, Mart 2018'de yeniden düzenli şekilde IKBY'deki memurların maaşlarını ödemeye başlamıştı.

Abdulmehdi ile yeni bir anlaşma

İbadi'den sonra Şii siyasetçi Adil Abdulmehdi'nin Ekim 2018'de başbakanlık görevine gelmesiyle krizin çözümü için bir anlaşma yapılmıştı.

Bağdat ve Erbil arasında 25 Kasım 2019’da yapılan anlaşmaya göre, IKBY'nin, Ocak 2020'den itibaren ihraç ettiği günlük 250 bin varil petrolün gelirini Bağdat'a teslim etmesi gerekiyordu ancak Irak Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Hamid el-Gızzi tarafından 21 Nisan'da imzalanan resmi yazıya göre, IKBY, aylık petrol ihracatından elde ettiği gelirleri Irak Devlet Petrol Pazarlama Şirketi'ne (SOMO) ödememişti.

Petrol şirketlerinin payı 

IKBY, 2002 yılından bu yana Bağdat'tan bağımsız bir şekilde kendi denetimindeki bölgelerde bölgesel ve uluslararası petrol şirketlerin aracılığıyla petrol arama faaliyetlerini sürdürüyor.

Bağdat ve Erbil'in anlaşmasızlığının en önemli nedenlerinden biri de IKBY'nin petrol çıkarmak için şirketlere ödediği paydan kaynaklanıyor. Erbil yönetimi, petrol gelirlerinin merkezi hükümete teslim edilmesi halinde söz konusu şirketlerin borçları ve paylarının da ödenmesini şart koşuyor.

Bağdat yönetiminin ise petrol şirketlerine herhangi bir ödeme yapmayı kabul etmediği biliniyor.