Mesud Pezeşkiyan İran'ın 9'uncu Cumhurbaşkanı Seçildi
İran'da 14. dönem cumhurbaşkanlığı seçimleri dün sonuçlandı. Reformist olarak tanımlanan Tebriz Milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan, 14'üncü dönem cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda oyların yüzde 53,7'sini alarak ülkenin 9'uncu Cumhurbaşkanı oldu.
Ülke genelinde yaklaşık 59 bin merkezde kurulan sandıklarda toplam 30 milyon 530 bin 157 oy kullanıldı. Mesud Pezeşkiyan 16 milyon 384 bin 403 oy alırken rakibi Said Celili 13 milyon 538 oy 179’de kaldı.
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turuna katılım oranı yüzde 49,8 olarak gerçekleşti. Pezeşkiyan'ın oy oranı yüzde 53,7, Celili'nin oy oranı yüzde 44,4 oldu. 28 Haziran’da yapılan seçimlerin ilk turunda Pezeşkiyan oyların yüzde 42,5'ini alırken, Celili ise yüzde 38,6'sını almıştı. Birinci turda katılım oranı ise yüzde 40 olarak açıklanmıştı.
Pezeşkiyan’ın seçim sonrası ilk mesajı
Mesud Pezeşkiyan, X sosyal medya hesabından halka yönelik ilk mesajında, "Sevgili İran halkı, seçimler sona erdi. Bu birlikteliğimizin başlangıcı. Önümüzdeki zorlu yolu, birliktelik ve güven olmadan aşamayız. Elimi size uzatıyorum ve sizi bu yolda yalnız bırakmayacağıma şerefim üzerine yemin ediyorum." ifadelerini kullandı.
Pezeşkiyan kimdir?
Mesud Pezeşkiyan, 1954 yılında İran’ın Mahabad kentinde, İranlı Türk bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Seçim sürecinde Türk kimliğini öne çıkardı.
Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olan Pezekşiyan, 1980-1988 yıllarında yapılan İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı. Savaştan sonra Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi ihtisasını yaparak eğitimine devam etti. Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinden 1993 yılında kalp cerrahisi uzmanlığını alan Pezeşkiyan, 1994-1999 yıllarında Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı.
Pezeşkiyan, 1994 yılında eşi ve bir oğlunu trafik kazasında kaybetti, geriye kalan iki oğlunu ve bir kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmedi. Pezeşkiyan'ın acı ve fedakarlıklarla dolu hayatı halk nezdinde kendisine sempati ve saygı kazandı.
Pezeşkiyan'ın siyasi hayatı
Pezekşiyan Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde 1997 yılında Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak atanmasıyla siyasi hayata adım attı. 2001'de Sağlık Bakanı olarak atandı, 2005'e kadar bu görevde kaldı.
Ülkede 2008'de yapılan genel seçimde Tebriz Milletvekili olarak Meclis'e girmeyi başaran Pezeşkiyan, o tarihten bu yana beş dönem Tebriz'i temsilen görev yaptı.
İran'da 2013'teki cumhurbaşkanı seçimlerine adaylık başvurusu yaptı ancak adaylığını geri çekti. 2016'da İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak 4 yıl görev yaptı. Bu süreçte nükleer anlaşma ve Batı'yla iyi ilişkileri savundu.
Pezeşkiyan'ın 2021'deki seçimlerdeki adaylık başvurusu ise Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından reddedildi. 1 Mart'ta yapılan Milletvekili Seçimlerinde ise Tebriz Milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi.
Pezeşkiyan, seçim kampanyalarında, ülkedeki "etnik ve mezhebi ayrımcılık", zorunlu başörtüsü, ekonomi ile adalet konularındaki sorunları çözeceğini vaad etti. Seçim konuşmasında sarf ettiği, “Eğer bu ülkede Sünni isem ve bilimsel yeteneğim varsa iyi bir konumda olmaya hakkım var mı, yok mu? Bu ülkede yüksek makamlarda Sünni - Kürt bulunmuyor. Kendi çevrenizden insanları atıyor ve geri kalan nüfusu dışlıyorsunuz. İnsanların oy kullanmaya çıkmamasına şaşmamalı. İran'ın bu yaklaşımı doğru değil.” sözleri ile sistemdeki ayrımcı yapıyı dile getirdi.
Pezeşkiyan kampanya döneminde, yönetiminin yaptırımların kaldırılması için "derhal" çalışacağını söyledi ve ekonomiyi "onarma" sözü verdi. Yaptığı bir konuşmada, “İlk mesele, bakış açısı: Dünya ile olan sorunlarımızı çözmek istiyor muyuz, istemiyor muyuz? Bence ülkenin sorunlarını çözmek için bu çıkmazdan çıkmamız gerekiyor” sözleri ile politik tutumuna ilişkin bakış açısını ortaya koydu.
