Suriye’deki Devrime Kim Ne Dedi?

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın pazar sabahının erken saatlerinde iktidardan düşmesi sonrası dünyadan açıklamalar geldi.

Amerika Birleşik Devletleri

Beyaz Saray'da konuşan Başkan Joe Biden, "Esad rejimi sonunda düştü" dedi ve rejimin düşüşünü "temel bir adalet eylemi" olarak nitelendirdi.

"Bu, uzun süredir acı çeken Suriye halkı için gururlu ülkeleri için daha iyi bir gelecek inşa etmek adına tarihi bir fırsat anı. Aynı zamanda risk ve belirsizlik anı."

"Bütün bunların sonucu, ilk kez, ne Rusya, ne İran ne de Hizbullah'ın Suriye'deki bu iğrenç rejimi savunamamasıdır. Bu, Ukrayna ve İsrail'in ABD'nin bitmeyen desteğiyle kendi öz savunmalarına indirdikleri darbelerin doğrudan sonucudur," dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Suriye'deki gelişmelere ilişkin yazılı açıklama yaptı.

14 yıllık ihtilafın ardından Suriye halkının artık ümitlenmek için sebepleri olduğunu belirten Blinken, ABD'nin kapsayıcı ve Suriyeliler tarafından yürütülen barışçıl geçiş sürecini desteklediğini bildirdi.

Blinken, "Esed rejiminin 2011 yılından bu yana güvenilir siyasi süreci reddetmesi ve Rusya ile İran'ın insanlık dışı desteğine güvenmesi yıkımına yol açtı." değerlendirmesinde bulundu.

Birleşmiş Milletler

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, yazılı açıklamasında Suriye'deki "diktatörlük rejiminin" sona ermesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, ülkeyi yeniden inşa etmeye çağırdı.

"14 yıllık acımasız savaş ve diktatörlük rejiminin çöküşünün ardından bugün Suriye halkı istikrarlı ve barışçıl bir gelecek inşa etmek için tarihi bir fırsatı değerlendirebilir" dedi.

"Bu hassas dönemde sakinlik ve şiddetten kaçınma çağrımı yineliyorum. Aynı zamanda ayrım gözetmeksizin tüm Suriyelilerin haklarını da koruyorum."

Avrupa Birliği

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, X’te yaptığı paylaşımda, “Bölgedeki bu tarihi değişim fırsatlar sunuyor” dedi ancak “Risksiz de değil” uyarısında bulundu.

“Avrupa, ulusal birliği korumayı ve tüm azınlıkları koruyan bir Suriye devletinin yeniden inşasını desteklemeye hazır. Avrupa ve bölge liderleriyle görüşüyoruz ve gelişmeleri izliyoruz.”

Birleşik Krallık

Başbakan Keir Starmer, Suriye’de son birkaç saatte yaşanan olayların “eşi benzeri görülmemiş” olduğunu belirten yazılı bir açıklama yaptı.

“Suriye halkı Esad’ın barbar rejimi altında çok uzun süre acı çekti ve onun gidişini memnuniyetle karşılıyoruz” diye yazdı.

“Şimdi odak noktamız siyasi çözümün sağlanması, barış ve istikrarın yeniden sağlanmasıdır.”

Almanya

Başbakan Olaf Scholz, televizyonda yaptığı konuşmada Esad’ın “vicdanında on binlerce can taşıdığını” söyledi ve Suriye’den kitlesel mülteci göçüne yol açtığını söyledi.

“Bugün düşüncelerimiz Esad rejiminin tüm kurbanlarıyla, vahşice katledilenlerle, işkence görenlerle ve mültecilerle birlikte. Son birkaç yıldır Suriye halkı Esad yönetimi altında korkunç acılar yaşadı. Bu yüzden Esad yönetiminin sonu şimdilik iyi bir haber,” dedi.

“Tüm Suriyelilere onurlu bir şekilde yaşama ve kendi kaderini tayin etme fırsatı verilmeli. Bir sonraki Suriye hükümetini böyle ölçeceğiz.”

Fransa

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, X sitesinde yaptığı paylaşımda, Esad rejimini “barbar bir devlet” olarak nitelendirerek, rejimin düşmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

“Suriye halkına, cesaretlerine, sabırlarına saygılarımı sunuyorum. Bu belirsizlik anında onlara barış, özgürlük ve birlik dileklerimi iletiyorum. Fransa, Orta Doğu’daki herkesin güvenliğine bağlı kalmaya devam edecek,” diye yazdı.

Polonya

Başbakan Donald Tusk da X’te yaptığı paylaşımda, Esad’ın devrilmesinin Rusya ve müttefiklerinin yenilebileceğinin kanıtı olduğunu söyledi.

“Suriye’deki olaylar dünyaya bir kez daha şunu gösterdi, ya da en azından öyle olmalı ki, en zalim rejim bile düşebilir ve Rusya ve müttefikleri yenilebilir.”

Hollanda

Başbakan Dick Schoof, X paylaşımında Esad’ın devrilmesini “onun zalim diktatörlüğü altında acı çeken herkes için bir rahatlama” olarak niteledi.

“Şimdi barışçıl bir geçiş ve istikrarın yeniden sağlanması, ülkenin tüm azınlıklarına saygı gösterilmesinin sağlanması Suriye ve bölge için hayati önem taşıyor. Gelişmeleri yakından takip ediyoruz.”

İslam Dünyasından Tepkiler

İran

İran devlet televizyonuna konuşan İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirdi.

İran ve Suriye istihbarat servislerinin İdlib'deki hareketlilikten haberdar olduğunu ve bu bilgileri Suriye hükümetine ilettiklerini dile getiren Erakçi, "Beklenmedik olan şey, Suriye ordusunun yetersizliği ve gelişmelerin hızıydı. Beşar Esed de ordusunun performansından şikayetçiydi. Görünen o ki, Suriye ordusu psikolojik bir savaşa teslim oldu." dedi.

Katar

Katar Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Suriye'deki gelişmelerin yakından takip edildiği belirtildi.

"Suriye'nin kaosa sürüklenmesini önlemek için ulusal kurumları ve devlet birliğini korumanın gerekliliği"ne işaret edilen açıklamada, "Suriye krizinin, uluslararası meşruiyet kararları ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca, Suriye halkının çıkarlarını gözetecek ve ülkenin birliğini, egemenliğini ve bağımsızlığını koruyacak şekilde sona erdirilmesi" ve "tüm taraflara diyalog" çağrısı yapıldı.

Bahreyn

Bahreyn Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye'nin birliği ve toprak bütünlüğünün önemine vurgu yapıldı.

Tüm taraflara, Suriye halkının çıkarlarına öncelik verme, devletin kurumlarını, hayati ve ekonomik tesislerinin güvenliğini koruma çağrısı yapılan açıklamada, Suriye'deki olayların yakından takip edildiği belirtildi.

Mısır

Suriye'deki gelişmelerin yakından izlendiği ifade edilen Mısır Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da ülkenin bütünlüğü ve egemenliğinin önemi vurgulanarak, "Suriyeli taraflara, kapsamlı bir siyasi süreç başlatarak ülkenin çıkarlarına öncelik vermeleri" çağrısında bulunuldu.

Umman

Umman Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "kardeş Suriye halkının iradesine saygı duyulması ve Suriye'nin egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve birliğinin tam olarak korunmasının gerekliliği" vurgulandı.

Açıklamada, tüm taraflara, "ulusal uzlaşmaya doğru ilerleme" çağrısı yapıldı.

Ürdün

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi de X hesabından yaptığı paylaşımda, "Kardeş Suriye'deki durumla ilgili gelişmeleri ilgiyle takip ediyoruz. Suriye'nin birliğine, egemenliğine ve kardeş halkının güvenliğine çok önem veriyoruz." ifadesini kullandı.

Ürdün'ün, kardeş Suriye halkına, herkes için özgür ve onurlu yaşamı garanti edecek şekilde ülkelerini yeniden inşa etme çabalarında mümkün olan her türlü desteği sağlayacaklarını belirten Safedi, Suriye halkının isteklerini karşılayan, haklarını koruyan, güvenli ve tatmin edici bir siyasi sistem inşa etmek için Suriye halkının başlattığı her türlü siyasi süreci de destekleyeceklerini bildirdi.

Yemen

Yemen Başkanlık Konseyi'nden yapılan açıklamada da Beşşar Esed'in devrilmesinden dolayı Suriye halkı tebrik edildi.

"İran'ın Suriye üzerindeki vesayet rejiminin devrilmesini ve Şam'ın Arap merkezine geri dönmesini tebrik ediyoruz." ifadesine yer verilen açıklamada, Yemen'in, Suriye topraklarının birliğini ve bağımsızlığına saygıyı, halkının özgürlük ve değişim iradesini, barış, güvenlik ve istikrarın tesisini desteklediği vurgulandı.

Irak

Irak hükümeti, tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerektiğini, Suriye'nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının büyük önem taşıdığını bildirdi.

Irak hükümetinin, Suriye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirten Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, "istikrar çabalarını ilerletmek, güvenliği, kamu düzenini ve kardeş Suriye halkının can ve mallarını korumak amacıyla kardeş ve dost ülkelerle uluslararası temaslarının sürdüğünü" kaydetti.

"Tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerekiyor." ifadesini kullanan Avvadi, "Suriye'nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının sadece Irak için değil, aynı zamanda bölgenin güvenliğiyle olan bağlantısı nedeniyle de son derece önemli olduğunu vurguluyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Cezayir

Cezayir Dışişleri Bakanlığı da Suriye'de yaşanan son durum ve hızlı değişimlerin büyük bir ilgiyle takip edildiği belirtilerek, Cezayir'in kardeş Suriye halkının yanında olduğunu vurgulandı.

Filistin

Filistin Devlet Başkanlığının açıklamasında da Filistin ve halkının kardeş Suriye halkının yanında, onların iradesine ve siyasi tercihlerine saygı gösterdiği belirtilerek, Filistin'in Suriye'nin güvenliği ve istikrarını garanti edecek ve başarılarını koruyacak adımların yanında durduğu vurgulandı.