Ultra Ortodoks Yahudiler, Zorunlu Askerliğe Karşı Protestoda İsrail Polisi ile Çatıştı
Ultra Ortodoks Yahudiler olarak isimlendirilen Harediler, Batı Kudüs’te zorunlu askerlik hizmetine karşı düzenlenen protestoda İsrail polisi ile çatıştı.
On binlerce Haredi, Batı Kudüs’teki Meaşearim Mahallesi'nde bulunan Şabat Meydanı’nda toplandı ve İsrail’in zorunlu askerlik hizmetini protesto etti.
Harediler ellerinde dövizler taşıyarak, "Ölürüz de askerlik yapmayız", "Düşman ordusunda askerlik yapmayız" diyerek sloganlar attı.
Şofar (koç veya keçi boynuzundan yapılan ve dini amaçla kullanılan enstrüman) üfleyen Harediler, bölgeden geçmekte olan İsrail İskân Bakanı Yitzhak Goldknopf'un da aracını taşladı.
Etraftaki çöp konteynırlarını ateşe veren Harediler bir yandan da polise taş atmaya başladı.
Atlı birliklerle Harediler’e müdahale eden İsrail polisi, bir yandan da TOMA’lardan pis kokan tazyikli su sıkarak kalabalığı dağıtmaya çalıştı.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran’da oybirliği ile Ultra Ortodoks Yahudi erkeklerin askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine ve zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına karar vermişti.
Bahsi geçen kararda, askere alınmayan Haredi erkeklerin kamu tarafından finanse edilen eğitim ve sosyal yardım yardımlarından da yararlanamayacaklarına yer verilmişti.
Kararın, zorunlu askerliğe uygun olduğu tahmin edilen 67 bin Haredi erkeğe toplu mu yoksa kademeli biçimde mi uygulanacağı ise henüz kesinleşmedi.
Bu kararın siyasi ve toplumsal sonuçlarının olması bekleniyor.
Tarihi bir öneme sahip olan Haredi erkeklerin askerlik hizmetini yerine getirmesi gerektiği yönündeki karar, İsrail’de kültürel çatışmayı körükleme ve yeni bir iç kargaşaya sebep olma potansiyeline sahip bulunuyor.
Askerlik yapmayı reddeden Harediler artık devlet desteği alamayacak. Ultra Ortodoks Yahudileri askerlik hizmetinden kurtaran yasal muafiyet Mart 2024'te sona ermişti.
Yüksek Mahkeme, mart ayında Binyamin Netanyahu hükümetinin yeni askerlik yasası hazırlanana kadar Ultra Ortodoks Yahudilerin askerlik muafiyetinin uzatılması için ek süre talebini reddetmişti.
Mahkeme, şu ana kadar askerlik şubesine yazılmamış Tevrat okullarında (Yeşivalarda) eğitim gören Haredi öğrenciler için hükümetin sağladığı fonun da kesilmesi talimatını vermişti.
İsrail Meclisinde, Haredilerin askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasa tasarısı, 11 Haziran'da yapılan oylamada oy çokluğuyla kabul edilmişti.
Tasarının, yürürlüğe girmesi için ikinci ve üçüncü okumada onaylanmak üzere Meclisin Dışişleri ve Güvenlik Komitesinde görüşülmesi bekleniyordu.
Muhalefet partileri Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını eleştirirken, Netanyahu hükümetinde yer alan Ultra Ortodoks Yahudileri temsil eden partiler ise Haredilere askerliği zorunlu hale getirecek yasa tasarısına karşı çıkıyor.
Haredilerin çoğu dini nedenler ile askere gitmeyi reddediyor. 9 Milyonluk İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini ise Harediler oluşturuyor.
Ülkedeki Haredi Yahudilerinin büyük çoğunluğu başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde ve Batı Kudüs'teki Meaşerim Mahallesi'nde yaşıyor.
İsrail'de 1 Kasım 2022 seçimlerinden zaferle ayrılan Likud lideri Netanyahu'nun koalisyon ittifakında aşırı sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri yer alıyor.
Laik Yahudilerle aralarında birçok konuda görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Yahudilerin çoğu, orduda dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamayacakları gerekçesiyle askerlik yapmayı reddediyor.
Kadın ve erkekler için İsrail'de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor.
İsrail'de koalisyon ortağı Haredi partiler, "Tevrat eğitiminin temel hak olduğu" yönünde bir kanun geçirerek temsil ettikleri kesimi askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almayı planlıyordu.
