Stratejik Düşünce Enstitüsü’nde gündemin sıcak başlığı koronavirüs ele alındı. “Koronavirüsle İlgili Senaryolar” başlığı altında gerçekleşen çalıştaya SDE YİK Üyesi Prof. Dr. Hamza Yılmaz başkanlık etti. Konuşmacılar ise Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Prof. Dr. Necdet Ünüvar, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Buzgan, SDE Ekonomi ve Finans Uzmanı Dr. Merve Karacaer Ulusoy’du.

Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Prof. Dr. Necdet Ünüvar, koronavirüsle ilgili alınan önlemlerin kısa bir değerlendirmesini yaptı.

“Sadece sağlığı değil her sektörü etkileyen bir pandemi ile karşı karşıyayız. İtalya’da şu an virüs nedeniyle sadece kamu kurumları hizmet veriyor, her şey durmuş durumda. Dünyada birçok ülke seyahatte kısıtlamalara gitti. ABD de seyahatleri kısıtladı ancak Türkiye ve İngiltere’yi bunun dışında tuttu. Çünkü pandemi ile mücadelede Türkiye ve İngiltere çok başarılı bir yönetim sağladı. Siyasi otoritemiz bilim kurulunun gösterdiği yöntem ve önlemleri harfiyen uyguladı.”

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Buzgan koronavirüse ilişkin önemli bilgiler paylaştı.  

“Koronavirüs bilindiği üzere hayvandan insana bulaşan ve insandan insana yayılan bir virüs. Belirtilerine baktığımız da yüksek ateş, öksürük, burun tıkanıklığı, solunum güçlüğü… Bu virüs gribe göre çok hızlı yayılıyor ve ölüm oranı da yine gribe göre daha yüksek. El yıkama bu bakımdan çok önemli. Ellerimizi temiz tutmalıyız. Ancak dışkıdan bulaşma ihtimali de var. Dışkıda virüs cansız, parçacık olarak tespit edilmiş ama yine de bulaşma riskini göz ardı edemeyiz. Bu virüs 2 haftada ortaya çıkıyor ve hastalığın süresi de yine 2 haftayı buluyor. Sağlık Bakanlığı şu anda her ilde bu testi yaptırmıyor sadece 5 ilde bu test yapılabiliyor ancak yakın zamanda bu sayı 7 ile çıkarılacak. Hastalığa yakalanan bir kişi 1-2 gün içinde kendisinde belirtiler olmasa bile başka bir insana bulaştırabiliyor. Bu yüzden yurtdışından gelenlerin 14 gün karantinada kalması kendilerini ailelerinden izole etmeleri çok önemli. El yıkama, izolasyon, karantina… Kıyafetlerde virüs taşınabilir mi? Evet… Giysilerimizi en az 60 derece ile yıkarsak virüsü yok edebiliriz. Yaz gelince virüs sona erecek diye bir şey yok. Mayıs- Haziran aylarında güneş ışığı kendini hissettirmeye başlayınca virüsün etkisi, vaka sayısı azalacaktır.”

Bir Salgın Nasıl Sona Erer?

• Mutasyonla bulaştırıcılık kendiliğinden azalırsa
• Yaygın etkileme aşı olursa
• Hastalar ve temaslılara etkili antibiyotik-antiviral zamanında başlanırsa
• Bulaşacak insan popülasyonu kalmaz ise…

Ülkeler Arası Hastalık Yoğunluğu ve Ölüm farkı neye göre değişiyor?

• Ortalama hayat süresi
• Yaşlı nüfusun oranı ve büyüklüğü
• Kronik hastalık oranları
• Sağlık Alt Yapısı
• Eğitim ve sağlık bilinci, bilgilendirme
• Sigara içme oranları
• Riskli işlemlerin genişliği
• Alışkanlıklar, gelenekler
• El yıkama oranı ve kalitesi
• Karantina, izolasyonda erken tedbir alınıp alınmaması

“Bu virüste ölüm sayısı daha çok yaşlılarda görülüyor ve gençlerde bu oran düşük seyrediyor, çocuklarda ise oran çok daha düşük. Ancak bu virüsten virüse fark eden bir özellik. Mesela 1918’de dünyayı sarsan Hindistan’da 15-20 milyon, ABD’de 500 bin insanın ölümüne neden olan İspanyol Gribinde yaşlılara nazaran gençler hayatını kaybetmiş.”

SDE Ekonomi ve Finans Uzmanı Dr. Merve Karacaer Ulusoy koronavirüsün (kovid-19) dünya ekonomisine etkilerini değerlendirdi.

“Dünyanın üretim üssü Çin. Çin ve Türkiye arasındaki toplam ticaret hacmi 22 milyar dolar. Virüs sonrası ekonomiye bakacak olursak bazı sektörler olumlu bazı sektörler olumsuz etkileniyor.

Komşularımız İran-Irak’la toplam ticaret hacmimiz 17 milyar dolar. Bir yılda 560 bin tır seferi düzenlendi bu ülkelere. Virüs sonrası sınırların kapatılması, ne kadar zaman kapalı tutulacağı çok önemli.

Türkiye ve Dünyada fuarlar iptal ediliyor. Ülkemiz şu anda büyük bir risk altında olmasa da Dünyadaki seyahat etmeme tercihi ülkemizi de etkileyecektir. Bunların hepsi negatif etkiler.

Olumlu yanı Türkiye gıda ve hazır giyimde öne çıktı Çin’deki virüsten dolayı. Ancak bu ne kadar sürecek meçhul. Çünkü Avrupa’da yaşanan virüs vakalarındaki artış bize “Çin’in yerine üretebiliriz ancak kime satacağız” sorusunu sormamıza neden oluyor. Yani olumlu bir hava var ancak ihracat yapacağımız ülkelerdeki durumdan dolayı sıkıntı söz konusu.

Peki, dünya ekonomide nasıl önlemler alıyor? ABD Merkez Bankası 50 baz puan faiz indirimine gitti. Onun ardında birçok Merkez bankası da faizleri indirdi. Piyasayı fonlama ve faizleri düşürme söz konusu. Bunlar havayı yumuşatsa da ABD’nin seyahat kısıtlamasının ardından ABD Borsası yüzde 10 üzerinden değer kaybetti. Yani piyasayı fonlama ve faiz indirimleri de yeterli olamıyor.”

SDE Enerji ve Güvenlik Kurulu Başkanı Öner Gülyeşil petrol fiyatlarındaki düşüşe değindi. Gülyeşil "Enerjiye en çok etki eden ekonominin daralması. yıllık petrol faturamız 16 milyar dolar. Fiyatların düşmesi ile birlikte bunun 8 milyar dolara kadar düşeceği söyleniyor" dedi. Türkiye'nin petrol giderlerinin düşmesinin önemli olduğuna dikkat çekti.