ABD’ye Elini Veren Kolunu Kurtaramaz! 106 Milyar Dolarlık Hibe Nasıl 500 Milyar Dolar Borç Oldu?

ABD’nin yeni seçilen başkanı Donald Trump, ilk defa 3 Şubat'ta yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya yaptıkları askeri ve diğer yardımların devasa miktarlara ulaştığını söyleyerek bunun karşılığında bu ülkeden nadir toprak elementleri almak istediklerini söyledi.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’i 10 Şubat’ta Ukrayna devlet başkanı Volodomir Zelenskiy’e gönderen Trump,  "ABD yetkililerinin daha önceki askeri desteklerinin karşılığı" olarak Ukrayna'nın mineral ve doğal kaynaklarından elde edilen tüm gelirlerin yüzde 50'sini isteyen bir anlaşma imzalamasını istedi.

Trump aynı gün Fox News'e verdiği demeçte, Ukrayna’nın "500 milyar dolarlık ödemeyi kabul ettiğini" iddia ederek, "Çok değerli toprakları var. Nadir elementler, petrol, doğal gaz ve başka kaynaklar açısından inanılmaz bir yer." sözleriyle 500 milyar dolarında Ukrayna varlıklarına çökme iştahını ifade etti.

Ancak Zelenskiy, Washington'un Ukrayna'dan yaklaşık 500 milyar dolar (477 milyar euro) talep eden teklifini, ABD'nin askeri ya da mali yardımının bu miktarın yakınına bile yaklaşmadığı ve herhangi bir özel güvenlik garantisi sunmadığı gerekçesiyle reddetti. Zelenskiy, AP'ye yaptığı açıklamada, "Bakanların ilgili anlaşmayı imzalamasına izin vermedim çünkü bence bu anlaşma bizi ve çıkarlarımızı korumaya yönelik değil" dedi.

ABD’nin Ukrayna’ya verdiği destek ne kadar?

Trump, 21 Şubat’ta başkent Washington'da düzenlenen Muhafazakar Siyasi Eylem Konferansı (CPAC) 2025 adlı etkinlikte yaptığı konuşmada, yaklaşık 3 yıldır devam eden savaşta  aptal ve beceriksiz bir başkan ve yönetimi eliyle ABD'nin Ukrayna için 350 milyar dolar harcadığını iddia etti ve "Kıymetli mineralleri ve petrol istiyoruz, bulabildiğimiz her şeyi" diye sözlerini sürdürdü.

Resmi rakamlara göre ABD’nin Ukrayna’ya yardımları başkan Trump’ın iddialarının çok altındaydı.

24 Şubat 2022’de savaşın başlamasından bu yana ABD Kongresi, Ukrayna'ya yardım için beş yasa tasarısını oyladı (Mart 2022 13.6 milyar $; Mayıs 2022 40.9 milyar $; Eylül 2022 12.3 milyar $; Aralık 2022 47.4 milyar $; Nisan 2024 61.3 milyar $) ve Ukrayna’ya toplamda 175,5 milyar dolar yardım yapılmasını onayladı.

Yasa tasarıları kapsamındaki 175.5 milyar dolar yardım tutarının 106 milyar dolarlık kısmı Ukrayna hükümetine doğrudan verilirken geri kalanın çoğu(yaklaşık 70 milyar dolar), Ukrayna'daki savaşla ilgili çeşitli ABD faaliyetlerinin finansmanında ve küçük bir kısmı bölgedeki diğer etkilenen ülkelerin desteklenmesinde kullanıldı.

Ukrayna hükümetine verilen 106 milyar dolarlık ödemenin 2.8 milyar doları insani yardım, 33.3 milyar doları bütçe desteği, 69.8 milyar doları ise silah, teçhizat ve diğer askeri destek tedariki için verilen paralardı.

Ukrayna hükümetine verilen Washington yardımlarının büyük bir kısmı Amerika Birleşik Devletleri'nde harcandı. ABD silah üreticilerine Ukrayna’nın ihtiyacı olan silah ve teçhizatları üretmeleri için verildi.

AB ve üye ülkelerin Ukrayna’ya verdikleri toplam destek ise 134 milyar avro (140 milyar dolar) civarındaydı.

Trump’ın alacak hesabı ile ABD Kongre’sinin onayıyla Ukrayna’ya verilenler arasında uçurum olduğu açıktı. Koca bir devlette bu kadar hesapsız kitapsızlık olacak şey değildi ama Donald Trump mafya usulü kabadayılıkla hesap/racon kesiyordu.

Sonuç

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy 23 Şubat’ta Kiev'de düzenlenen "Ukrayna. Yıl 2025" forumunda düzenlediği basın toplantısında, “Öncelikle 500 milyar dolarlık rakamı açıklığa kavuşturalım. Ukrayna'ya sağlanan 100 milyar dolarlık [ABD yardımı] olduğunu biliyorum ve bu bir gerçek. Kim ne derse desin 500 milyar doları kabul etmeyeceğim. Bunun arkasındayım, çünkü bu gerçek bir durum. Dürüst olmak gerekirse, 100 milyar doları bile düzeltmeye hazır değilim. Nedenini açıklayayım. Hibeleri -hoşumuza gitsin ya da gitmesin- borç olarak tanımamalıyız. Biden ve ABD Kongresi ile anlaşmalar yaptım. Kongre'ye minnettarım. Bu hibe desteğiyle ilgiliydi ve hibe bir borç değildir. Hibeyi geri ödemek zorunda değiliz.” dedi ve "on nesil Ukraynalı tarafından ödenecek" bir ABD yardım anlaşmasını imzalamayacağını söyledi.

Zelenskiy, savaşın Ukrayna ve Batı’ya toplam maliyetinin yaklaşık 320 milyar dolar olduğunu belirterek, bu miktarın 120 milyar dolarının Ukrayna tarafından, 100 milyar dolarının Avrupa ve diğer ortaklar tarafından, 100 milyar dolarının ise ABD tarafından karşılandığını vurguladı.

Gelinen noktada şu anlaşıldı ki ABD, Ukrayna’yı NATO’ya alacağı vaadiyle Rusya’yı kışkırtıp üzerine saldırtarak Ukrayna’nın geleceğine tuzak kurmuştu. ABD, ortakları ile birlikte hibe olarak vermeyi taahhüd ettiği desteklerle 3 yıla yakın Ukrayna’yı kendi adlarına Rusya ile savaştırdı, hem Ukrayna’yı tüketti hem Rusya’yı yıprattı.

Günün sonunda ABD’nin yeni seçilen başkanı Donald Trump, önceki başkan Biden’ı aptallıkla suçlayarak ABD’nin verdiği hiçbir taahhüde bağlı olmadığını ilan etti. Başkan ve Kongre’nin Ukrayna’ya verdiği hibeleri borca dönüştürdü. Ardından, savaşı sona erdirmek için barış meleği rolünü üstlenerek Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile müzakere masasına oturdu, Ukrayna’yı hiçbir güvenlik garantisi sağlamadan dışarıda bıraktı. Rusya’ya karşı ittifak ettiği diğer Avrupalı ortakları da şaşkın vaziyette kala kalmıştı.

Trump bununla da yetinmedi. ABD’nin hibe olarak verdiği paraları 5 ile çarparak bir maliyet çıkarıp karşılığında en ihtiyaç duyduğu Ukrayna’nın nadir toprak elementlerinin yarısına el koymaya kalktı. Gelişmiş teknolojilerin üretiminde önemli rol oynayan bu kritik element ve madenlerin tedarikinde Çin'e olan bağımlılığını azaltmak için Ukrayna’yı çaresiz bir duruma düşürdü. Trump’ın müttefiki Ukrayna’dan olan taleplerinin, 2.Dünya Harbinde savaştığı Almanya ve Japonya’ya yüklenen tazminatlardan bile ağır olduğu ortaya çıktı.

Netice olarak ABD, Ukrayna politikası ile bir kez daha kendisiyle aynı çuvala girilemeyeceğini gösterdi.

Daha önce düşman ülkelerdeki işbirlikçilerini satan ABD, çıkarı söz konusu olunca dost ve müttefiklerini de gözünü kırpmadan satacağını bütün dünyaya göstermiş oldu.

Kaynak:

How much US aid going Ukraine?

https://www.cfr.org/article/how-much-us-aid-going-ukraine